Konstruksiyalar

198. Qachon hisobiy va me’yoriy yuklardan foydalaniladi?
Yuqorida 32-savolda ta’kidlanishicha, konstruksiyalar yuk 
ko‘tarish qobiliyatini yo‘qotishi (mustahkamligini, ustuvorli-

---

147
gini) o‘ta salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shu 
ning 
uchun temir-beton elementlarni birinchi guruh chegaraviy 
holatlar bo‘yicha hisoblaganda faqat materiallarning hisobiy 
qarshiliklarigina (me’yoriy qarshilikka nisbatan zaxiraga ega) 
emas, balki hisobiy yuklardan (me’yoriy yuklarga qaraganda 
zaxiraga ega) foydalaniladi. Qisqacha aytganda zaxira ikki to-
monlama bo‘ladi. 
Ikkinchi guruh chegaraviy holatlar bo‘yicha hisoblashda 
esa (darzbardoshlik, solqilik) me’yoriy yuklardan foydalanila-
di. Faqat darzbardoshlikning birinchi kategoriya talabalari-
ga javob beradigan elementlarda hisobiy yuklarga hisobla-
nadi, chunki darzlar hosil bo‘lishi ekspluatatsiya xossalarini 
yo‘qotish deb hisoblanadi.