Konstruksiyalar

174. davom etadigan va davom etmaydigan darzlarning ochilish 
eni qanday hisoblanadi? 
hisoblashning ma’nosini tushunish uchun, shuni esga o lis h 
kerakki, o‘zgarmas yuk uzoq muddat ta’sir qilganda (odatda 
u doimiy va uzoq muddatli yuklar bo‘ladi) darzlarning ochi-
lish eni vaqt mobaynida kattalashadi. Shuning uchun 85-rasm-

---

130
dagi darzlarning ochilish grafigini tahlil qilamiz, bu yerdagi 
1-nuqta doimiy, uzoq muddatli va qisqa muddatli yuklarning 
yig‘indisi bo‘lgan F
tot
 ta’siridan davom etmaydigan darzlar ning 
ochilish eni a
crc1
 ga, 2-nuqta esa doimiy va uzoq muddatli yuk-
lar yig‘indisidan hosil bo‘lgan F
l
 (demak qisqa muddatli yuk 
miqdori F
sh
=F
tot
–F
l
) ta’siridan davom etadigan darzlarning 
ochilish eni a
crc2 
ga mos keladi. 
Darzlarning ochilish eni a
crc1
, davom etadigan darzlar-
ning ochilish eni a
crc2
 va davom etmaydigan darzlarning ochi-
lish enining o‘sishi ∆a
crc
 ni bevosita hisoblash mumkin emas. 
Agar a
crc2
 ni darhol hisoblash mumkin bo‘lsa, ∆a
crc
 ni hisob-
lash uchun davom etmaydigan a
crc3
 (3-nuqta) va davom etadi-
gan a
crc4
 (4-nuqta) darzlarning ochilish enining farqlari sifa-
tida aniqlanadi. Ta’kidlash kerakki 85-rasmdagi grafik shartli 
bo‘lib, aslida a
crc
 bilan F orasidagi hisobiy bog‘liqlik murakkab 
qo nuniyat bo‘yicha o‘zgaradi.