Konstruksiyalar

122. Nima uchun KjS panellarida o‘zi ankerlanadigan 
zo‘riqtirilgan armaturalar qo‘llanilmaydi?
Kuchlanishni uzatish zonasi l
p
 da o‘zi ankerlanadigan S
p
 arma-
turaning yuk ko‘tarish qobiliyati N
su
, R
s
A
sp
 dan 0 gacha pasaya-
di, shu bilan birgalikda tashqi kuchlar natijasidagi zo‘riqish u ning 
uzun ligi bo‘ylab doimiy bo‘lishi kerak (120-savolga qaralsin). Nati-
jada mustahkamlik taqchilligi paydo bo‘ladi (59-rasmdagi shtrix-
langan zona). Shuning uchun KJS panellarga ishchi armatura si-
fatida odatda A-III
B
 va A-IV (lekin At-IV emas) klass sterjenlar 
qo‘llaniladi, ularni qistirma detallarga faqat payvandlash emas 
balki ular bilan birgalikda tortiladi. Ta’kidlash joizki, qo‘llanili-
shi tavsiya qilingan armaturalar payvandlanganda mustahkamligi-
ni deyarli yo‘qotmaydi, lekin termik jihatdan mustahkamlangan 
armatura bo‘lsa yo‘qotadi. Bunday hollarda tayanch qistirma de-
tallari tashqi anker vazifasini bajarib, u lar tortilgandagi zo‘riqish-
ni betonga uzatadi va element uzunligi bo‘ylab armaturaning yuk 
ko‘tarish qobiliyati bir xil bo‘lishini ta’minlaydi. 
Bu yerda o‘zi ankerlanadigan armaturalar ham qo‘llash 
mumkin, lekin u holda qo‘shimcha zo‘riqtirilmagan S
1
 arma-
tura o‘rnatib kuchlanish uzatish zonasidagi yuk ko‘tarish qo-
biliyati taqchilligini qoplash N
su
 + N
s1,u
≥ N
s
 va albatta ularni 
tayanch qistirma detallariga payvandlab, ishonchli ankerlash 
lozim. Bunday yechim qo‘shimcha texnologik xarajatlarga ega 
bo‘lganligi uchun keng qo‘llanilmadi. Tayanchdagi balandligi 
kichik barcha konstruksiyalarda materiallar epyurasi moment 
epyurasiga yaqin bo‘ladi.