|
Yettinchi yo‘nalish
– qonun ijodkorligi faoliyatida hamda
jamiyatning huquqiy madaniyatini yuksaltirish ishida ishtirok etish.
Ko‘rinib turibdiki, prokuratura organlari faoliyati ko‘p qirra
-
lidir. Ularni amalga oshirish uchun prokuraturaga yetarli vakolat
-
lar berilgan.
Jumladan, Prokurorning hujjatlar, materiallar va boshqa
ma’lumotlarni takdim etish, taftish, tekshirishlar o‘tkazish, mu
-
taxassis ajratish, prokuraturaga kelish va aniqlangan qonunbuzar
-
liklar xususida tushuntirishlar berish, qonunbuzarliklarni, ularga
imkoniyat yaratayotgan sabab va shart-sharoitlarni bartaraf qi-
lish, shuningdek qonunga rioya etish to‘g‘risidagi o‘z vakolat
-
lari doirasida qo‘yayotgan talablarini bajarish barcha fuqarolar va
yuridik shaxslar uchun majburiydir.
Prokuratura organlari o‘z vazifalarini amalga oshirishlari
uchun zarur bo‘lgan axborot, hujjatlar va ularning nusxalari maz
-
kur organlarning talabiga muvofiq bepul beriladi.
Prokurorning talablari ustidan shikoyat qilinishi ularning
ijrosini to‘xtatib qo‘ymaydi.
514
Prokuratura organlari fuqarolarning ariza va shikoyatlari-
ni hamda yuridik shaxslarning murojaatlarini ko‘rib chiqadilar,
ularning buzilgan huquqlarini tiklash va qonuniy manfaatlarini
himoya qilish chora-tadbirlarini ko‘radilar.
Prokuror fuqarolarni va yuridik shaxslarning vakillarini shax
-
san qabul qiladi.
Prokuror o‘ziga tushgan taklif, ariza va shikoyatlarni tek
-
shirish vazifasini zarur hollarda tegishli davlat boshqaruvi, nazorat
va tekshirish organlariga, korxona, muassasa va tashkilotlarning
mansabdor shaxslariga topshirish hamda ulardan tekshirishga
taalluqli barcha materiallar bilan birga tekshirish natijalariga doir
yozma axborot berishlarini talab etish huquqiga ega.
Fuqarolarning ariza va shikoyatlari hamda yuridik shaxslar-
ning murojaatlarini ko‘rib chiqish natijalari bo‘yicha prokuror
qaror qabul qiladi, bu qaror ustidan yuqori turuvchi prokurorga
shikoyat qilinishi mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori tomonidan fuqa-
roning ariza va shikoyati yoki yuridik shaxsning murojaati yuza-
sidan qaror qabul qilinganidan keyin prokuratura organlarida ular
bo‘yicha ish yuritish tugatiladi, yangi ochilgan holatlar bundan
mustasnodir.
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori va unga bo‘ysu-
nuvchi prokurorlar jinoyatchilikka qarshi kurash samaradorligini
ta’minlash maqsadida tezkor-qidiruv faoliyatini, surishtiruv va
dastlabki tergovni amalga oshiradigan tegishli organlarning faoli
-
yatini muvofiqlashtiradi.
Ushbu moddaning birinchi qismida ko‘rsatilgan organlar
faoliyatini muvofiqlashtirish uchun prokuror muvofiqlashtiruvchi
kengash chaqiradi, ishchi guruhlar tashkil etadi, zarur axborot,
shu jumladan, statistika ma’lumotlarini talab qilib oladi, qonun
hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori, Qoraqalpog‘iston
Respublikasi prokurori tegishincha O‘zbekiston Respublikasi va
Qoraqalpog‘iston Respublikasi davlat hokimiyati va boshqaruv or
-
ganlari majlislarida belgilangan tartibda ishtirok etish huquqiga
ega.
515
Viloyatlar, Toshkent shahar, tumanlar va shaharlar prokuror
-
lari hamda ularga tenglashtirilgan prokurorlar davlat hokimiyati
va boshqaruvning tegishli quyi organlari majlislarida belgilangan
tartibda ishtirok etishga haqli.
Prokurorning qonunlar ijrosi ustidan nazorati; fuqarolar-
ning huquqlari hamda erkinliklariga rioya etilishi ustidan na-
zorati; jinoyatchilikka qarshi kurashishni amalga oshiradigan
organlar tomonidan qonunlarning ijro etilishi ustidan nazorati;
ushlab turilganlarni, qamoqqa olinganlarni saqlash joylarida ji
-
noiy jazolarni va jinoyat-huquqiy ta’sirning boshqa choralarini
ijro etish chog‘ida qonunlarga rioya etilishi ustidan nazorati
bo‘yicha vakolatlari hamda sudlarda ishlarni ko‘rishda proku
-
rorning vakolatlari “Prokuratura to‘g‘risida”gi qonunda batafsil
belgilab qo‘yilgan.
Prokuratura organlari o‘z vazifalarini erkin, hech kimning
ta’sirisiz olib borishi uchun prokuratura xodimlarining daxlsizligi
ham qonunda belgilangan. Unga asosan, prokuror yoki tergovchi-
ga nisbatan jinoyat ishi qo‘zg‘atish va dastlabki tergov o‘tkazish
prokuratura organlarining mutlaq vakolati hisoblanadi.
Prokuratura organlari xodimlarining ma’muriy huquqbuzarlik
va intizomiy nojo‘ya xatti-harakat uchun javobgarligi masalasi
yuqori turuvchi prokuror tomonidan hal etiladi.
Shuningdek, qonunda prokuratura xodimlarining moddiy va
ijtimoiy ta’minoti masalalari, prokuratura organlari xodimlarini
hamda ularning oila a’zolarini ijtimoiy himoyalash choralari bel
-
gilangan.
Prokuror yoki tergovchi lavozimiga birinchi bor tayinlanayot
-
gan shaxs qasamyod qabul qiladi.
Prokuratura xodimlari ham sudyalar kabi deputat bo‘la ol
-
maydi, siyosiy partiya va harakatlar a’zosi bo‘la olmaydi va boshqa
haq to‘lanadigan ishda ishlay olmaydi.
Prokuratura organlari faqat qonuniylikni mustahkamlash bi-
lan shug‘ullanmasdan, qonunlarning vujudga kelishi, takomilla-
shuvida, ya’ni qonunchilik jarayonida ham ishtirok etadi. Konsti
-
tutsiyaning 83-moddasiga asosan O‘zbekiston Respublikasi Bosh
prokurori qonunchilik tashabbusi huquqiga ega.
516
Do'stlaringiz bilan baham: | 
