Konfransinin

 

---

109 

 

QUYUDİBİ ZONANIN TƏMİZLƏNMƏSİ VƏ 

KEÇİRİCİLİYİNİN BƏRPASI ÜÇÜN YENİ 

TERMOKİMYƏVİ TƏRKİB VƏ ÜSULUN İŞLƏNMƏSİ. 

 

Tələbə:                                                     Elmi rəhbər: 

Qocayeva Şövkət İlqar qızı                     dos. M.Q.Abdullayev 

III kurs, qrup 265.6 

 

Məlumdur  ki,  hasilat  quyularında  istismar  dövründə 

neftin tərkibindəki ağır komponentlər quyudibi zonada süxurun 

səthinə çökür və müəyyən zamandan sonra onun keçiriciliyini 

azaldır.  Hətta  bəzən  neftin  hasilatının  tamamən  dayanmasına 

gətirib  çıxarır.  Bu  hal  neftin  tərkibində:  asfalt,  parafin,  qatran 

və s. olan neftlərin çıxarıldığı quyularda daha tez-tez baş verir. 

Bu  prblemin  aradan  qaldırılması  üçün  bir  çox  üsullar  tətbiq 

olunur  ki,  bu  üsullardan  istifadə  etməklə  problemin  aradan 

qaldırılmısına  qismən  də  olsa  nail  olmaq  mümkündür.  Bu 

üsüllardan ən çox yayılmışı quyudibi zonanın turşularla (xlorid 

turşusu)  işlənməsidir.  Bütün  bu  üsullar  problemi  tam  şəkildə 

həll  edə  bilmir.  Bunun  səbəbi  isə  quyudibi  zonada  süxurların 

ağır komponentlərdən tam şəkildə təmizlənə bilməməsidir.  

Araşdırmalar  göstərir  ki,  bu  problemin  həlli  üçün  daha 

səmərəli  üsullar,  istiliklə  təsir  üsullarıdır.  Bu  istiqamətdə 

aparılan  araşdırmalar  nəticəsində  bu  qənaətə  gəlmək  olar  ki, 

istilik  üsullarından  daha  səmərəlisi  istilik-kimyəvi  (termo-

kimyəvi)  üsullardır.  Çünki,  neftin  ağır  komponentləri  olan 

asfalt,  qatran  və  parafin  hissəciklərinə  sözü  gedən  üsulla  təsir 

etdikdə  quyudibi  zonada  iki  proses  gedir:  birincisi  bu 

hissəciklərin  yüksək temperaturdan əriməsi, ikincisi isə həmin 

komponentlərin prosesdə iştirak edən kimyəvi maddələrdə həll 

olunması.  Odur  ki,  termokimyəvi  üsulla  quyudibi  zonanın 

təmizlənməsi  üçün  tərkibin  araşdırılması  daha  məqsədəuyğun 

olar. 

Bunun  üçün  yüksək  oksidləşdirici  xassəyə  malik  olan 

---

110 

 

xrom  anhidridindən    (

3

CrO

)      istifadə      olunur.      Bu   

kompozisiyanın  optimal  tərkibinin  tapılması  üçün  müxtəlif  

maddələrlə,  (metil, etil, butil və s. spirtləri) su və həlledicilərlə 

laboratoriya  işləri  aparılmışdır.  Aparılmış  tədqiqatlar 

nəticəsində məlum olmuşdur ki, xrom anhidridinin -18-25%-li, 

su  məhluludan  -  92-85%  və  spirtlərdən-  8-15%    götürülməsi 

kifayətdir.