Konfransinin

 

KİMYA SƏNAYESİ TULLANTISI OLAN HİDROGEN 

XLORİDİN ÜZVİ SİNTEZ MƏHSULLARININ 

ALINMASINDA İSTİFADƏSİ 

 

Magistr:                                                              Elmi rəhbər: 

Nəsirova Günay Vüqar                                 dos.,  Ayralova  T.İ.       

II kurs; Qrup A3217   

 

 

Bildiymiz  kimi  xlorüzvi  sintezdə  karbohidrogenlərin 

xlorlaşması prosesində böyük miqdarda hidrogen xlorid alınır. 

Sənaye tullantısı kimi alınan hidrogen xlorid turşusunun utilizə 

olunması  problemi  ortaya  çıxır.  Çox  güclü  turşu  olan  xlorid 

turşusu  korroziya  edici,  qıcıqlandırıcı,  sağlamlığa  zərərli  olan 

maddədir.  Hər  hansı  prosesdə  istifadədən  sonra  turşunun  artıq 

qalan  miqdarının  ətraf  mühitə  atılması  canlılar  və  təbiət  üçün 

təhlükəlidir.                                                                     

Nəzərə  alsaq  ki,  xlor  üzvi  sintezdə  qiymətli  xammaldır, 

deməli  onun  alınmasının  daha  səmərəli  yollarına  ehtiyac  

vardır.  Dünya  miqyasında  xlorun  alınmasında  elektrolitik 

üsuldan istifadə olunur və bu üsul nisbətən çox enerji tutumlu 

prosesdir.    Beləliklə,  mən    sənaye  tullantısı  kimi  alınan  xlorid 

turşusundan  xlorun  alınması  üçün  istifadə  etmişəm.  Burada 

xlorun  alınmasında  ən  səmərəli  üsul  oksidləşdirici  xlorlaşma 

prosesidir.  Bu  yolla  biz  tullantı  olan  xlorid  turşusundan 

qiymətli  xammal  olan  xloru  alırıq.  Alınan  xlorun  çıxımı 

müəyyən  ediılmiş  və  aşağı  temperaturlu  oksidləşdirici 

xlorlaşma  prosesində  istifadə  etmişik.  Kimya  sənayesində 

xlorun  tətbiq  sahəsi  genişdir.    Benzolu,  toloulu,  stirolu  bu 

üsülla  xlorlaşdıraraq  xlorlu  aromatik  birləşmələr  almışıq. 

Beləliklə  biz  sənaye  tullantısından  üzvi  sintez  üçün  xammal 

almaqla  yanaşı  ekoloji  problemin  qarşısının  alınmasında  rol 

---

170 

 

oynamış oluruq.