Konfransinin

  KOMBİNƏ EDİLMİŞ ÜSULLARLA MÜHAFİZƏSİ. 

 

    Magistr :                                         Elmi rəhbər:    

    Bayramlı Rüfət Ruslan oğlu            Prof. H.R. Qurbanov 

    II kurs, qrup A2137 

 

 

           Neft sənayesində istismar olunan metal tərkibli qurğu və 

avadanlıqların istismar müddəti zamanı ortaya çıxan ən mühim 

problemlərdən  biri  də  onların  xarici  aqressiv  mühitin  təsirinə 

məruz  qalmasıdır.Belə  mühitlər  molekulyar  oksigen,karbon 

qazı,hidrogen-sulfid 

və 

mikroorqanizmlər 

mühitidir.Bu 

mühitlərin  təsirindən  avadanlıqlar  korroziyaya  uğrayaraq 

yararsız  hala  düşürlər.Nəticədə  həm  iqtisadi,həm  də  ekoloji 

ziyan  baş  verir.Ona  görə  də  hər  hansı  metal  qurğu  və 

avadanlığın  istismarı  zamanı  başlıca  məsələlərdən  biri  də 

onların korroziyadan mühafizəsinin düzgün təşkil edilməsidir. 

          Sadalananlara  əsaslanaraq  demək  olar  ki,  neft 

---

124 

 

sənayesində  sualtı  metal  boru  kəmərlərinin  korroziyadan 

elektrokimyəvi  mühafizəsi  zamanın  tələbindən  irəli  gələn 

aktual problemdir. 

          Dəniz  şəraitində  istismar  olunan  boru  kəmərlərinin 

mühafizəsində  metalların  seçilməsi  üçün  dəniz  suyunun,dəniz 

lilinin  və  eləcə  də  sulfatreduksiyaedici  bakteriyaların  (SRB) 

korroziya  aktivliyi  nəzərə  alınmış  və  mühafizə  üçün  kombinə 

formalı  üsul  tətbiq  edilmişdir.Daha  doğrusu,elektrokimyəvi 

aktiv  mühafizə  üsulu  ilə,  izoləedici  örtüklər  olan  passiv 

metoddan istifadə edilmişdir. 

          İzoləedici  örtüyün  seçilməsində  əsas  diqqət  onun 

dartılmaya və zərbəyə davamlılığı,boru kəmərinin səthinə yaxşı 

adgeziya  olunması,  keçid  müqaviməti  kimi  xüsusiyyətləri 

nəzərə alınmalıdır. 

          Sualtı  boru  kəmərinin  xarici  səthinin  passiv  mühafizəsi 

üçün  qalın  qatlı  bitum-polimer  və  həmçinin  epoksid-polimer 

örtüklərdən istifadə olunmuşdur. 

          Dəniz  şəraitində  elektrokimyəvi  mühafizə  metodunun 

tətbiqi zamanı katod mühafizəsinin əlverişsiz olmasının,belə ki, 

açıq  dəniz  mühitində  kəmərin  xətti  boyunca  elektrik  naqilinin 

çəkilməsi,həmçinin naqili bərkitmək üçün elektrik dirəklərinin 

basdırılması,katod  stansiyaların  müəyyən  sahələrdə  tikilməsi 

kimi  digər  halların  mümkünsüzlüyü  nəzərə  alınmış  və  daha 

əlverişli  elektrokimyəvi  mühafizə  metodu  kimi  bilərzikvari 

qalvanik  anodlardan  istifadə  edilmişdir.Bu  üsulun  üstünlüyü 

sadə  və  etibarlı  olmasında  və  çoxda  böyük  texniki  xərc  tələb 

etməməsidir.Belə  üsulun  istismar  müddəti  20-25  il  olmaqla 

yanaşı, heç bir kənar enerji mənbəyinə ehtiyacı olmur. 

          Bilərzikvari anodlar iki yarımbilərzikdən təşkil olunur və 

həm  də  hər  ikisi  korroziyadan  mühafizə  edilərək  sualtı  boru 

kəmərinin 

üzərində 

quraşdırılır.Digər 

bir 

tərəfdən 

yarımbilərziklər boru kəmərinin gövdəsi ilə birləşərək cərəyan 

keçidini  təmin  edirlər.Bunun  üçün  yarımbilərziklərin  hər  ikisi 

eyni ölçüdə olan mis kabellə təchiz olunur. 

---

125 

 

          Beləliklə,izoləedici  örtük  və  bilərzikvari  anodun  birgə 

tətbiqi  ilə  dəniz  şəraitində  istismar  olunan  sualtı  boru 

kəmərlərinin korroziyadan mühafizəsi həyata keçirilir.