Konfransinin

NEFT HAŞİYƏLİ QAZ-KONDENSAT YATAQLARININ 

HORİZONTAL QUYULARLA İŞLƏNMƏSİNİN 

TEXNOLOJİ PARAMETRLƏRİNİN TƏYİNİ 

 

   Tələbə:                                                                  Elmi rəhbər:                                                                                            

   Orucov Şəmsi Suliddin                             dos. S.H.Novruzova                                                                         

   VI kurs, Qrup 289.5S 

 

 

İstismar  dövründə  karbohidrogenlərin  qaz  və  maye 

hallarının  kombinə  olunmuş  şəkildə  qarışığından  ibarət  olan 

kondensata  rast  gəlmək  olur.  Qaz-kondensat  yataqları  adlanan 

bu  sistemdə  neftin  yerləşmə  vəziyyətindən  aslı  olaraq,  qaz-

kondensat yataqları bir neçə siniflərdə təsnif olunur. Bunlardan 

ən çox yayılanı neft haşiyəsi olmayan, sənaye üçün əhəmiyyətli 

olmayan neft haşiyəli, sənaye əhəmiyəti kəsb edən neft haşiyəli 

qaz-kondensat  yataqlarıdır  ki,  bu  yataqların  işlənməsi  də  öz-

özlüyündə bəzi problemlər və onların həlli yollarının tədqiqini 

gərəkdirir.  Beləki,  işlənmə  dövründə  kəşfiyyat  quyularından, 

kosmokəşfiyyat  üsullarından  və  s.  kimi  üsullardan  istifadə 

edərək  əldə  olunan  məlumatları  sistemləşdirilib  rezervuarın 

əyani  modelini  qurduqdan  sonra,  məhz  işlənmə  üsullarının 

tədqiqinə  başlanılır.  Bu  üsullardan  ən  münasibi  qaz-kondensat 

rezervuarının parametrləri əsasında seçilərək istifadə edilir. 

Biz  istismar  üsulu  seçərkən  karbohidrogen  veriminin 

maksimal  olmasına  çalışırıq.  Bu  üsullardan  ən  çox  tətbiq 

olunanları aşağıda sadalanmışdır: 

1.  Neftin istismarı; 

2.  Qaz-kondensatın istismarı; 

3.  Neft və qaz kondensatın birlikdə istismarı; 

4.  Neft  haşiyəsinin  istismarından  sonra  qaz-kondensatın 

istismarı; 

---

80 

 

5.  a%  neft  mənimsənildikdən  sonra  qaz  kondensatın 

istismarı; 

6.  b%  qaz-kondensatın  ististismarından  sonra  neft 

haşiyəsinin mənimənilməsi; 

7.  Neft-qaz-kondensat  sərhədinə  qazılmış  quyularla 

istismar; 

8.  Neft layına qazılmış horizontal quyularla istismar; 

9.  Su  layının  suni  sulaşdırılması  ilə  sıxışdırılma 

prosesinin həyata keçirilməsi; 

10.  Qaz-kondensat  hissəsinə  karbon  qazı  vurulması  ilə 

istismar; 

11.  (9) və (10) üsullarının vəhdət şəklində istifadəsi; 

12.   (11) halında quyu dibinin seçilməsi; 

13.  Yığım sisteminin əks müqavimətinin azaldılması. 

Horizontal  quyuların  neft  haşiyəsinə  qazılması  ilə 

yatağın istismarı ən müasir üsullardandır. Bu metodun tətbiqi, 

karbohidrogen verim  əmsalına öz müsbət töhfəsini  yalnız bəzi 

vacib  parametrlərin  təyinindən  sonra  verə  bilər.  Bu 

parametrlərin  təyini  qaz-kondensat  yataqlarına    neft  haşiyəsini 

istismar  etmək  üçün  qazılan  üfüqi  quyuların  qazılma 

texnologiyasının 

seçilməsi, 

tamamlama 

prosesinin 

müvəffəqiyyətlə  başa  çatdırılması  və  istismara  verilməsi  üçün 

müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Anomal lay təzyiqi, anomal lay 

temperaturu,  yatağı  təşkil  edən  layların  yatım  bucağı  və  s.  bu 

kimi  parametrlərin  əvvəlcədən  təyini  nəyin  ki,  qazma  və 

tamamlama  proseslərində  təzahürün  qarşısını  ala,  həmçinin 

istismar dövründə maksimal hasilatın  əldə  olunmasına müsbət 

təsir edə bilər.