Konfransinin

 

FOTOELEKTRIK ENERJI SISTEMININ 

SƏMƏRƏLIYININ TƏKMILLƏŞDIRILMƏSININ 

TƏDQIQI 

Tələbə:                                                               Elmi rəhbər:      

Kamalov Rahib Kamran oğlu                      dos. Hüseynov E.N.  

IV kurs  500.5 S  

 

Hazırda  dünyada,  ələlxüsus  da  inkişaf  etmiş  dövlətlərdə 

günəş energetikasından geniş istifadə edilir. Bu sahənin inkişafı 

sayəsində  fotoelektrik qurğuların faydalı iş  əmsalını  17-20%-ə 

kimi  qalxmışdır.  Bərpa  olunmayan  enerji  mənbələrinin 

məhdudluğu  və  ənənəvi  elektrik  və  istilik  energetikasında 

---

234 

 

istifadə  olunan  neft-qaz  yanacaqlarının  kimya  sənayesi 

sahəsində  qiymətli  material  olması,  kəsilməz  enerji  mənbəyi 

olan  günəş  energetikasının  inkişaf  etdirilməsini  aktual  edir. 

Azərbaycan 

Respublikasında 

iqlim 

şəraiti 

günəş 

energetikasının  inkişafı  üçün  çox  əlverişlidir.  Belə  ki,  günəş 

enerjisi  tükənməzdir  və  il  ərzində  Respublikamızda  günəşli 

saatların miqdarı 2400 – 3200 saatdır. Günəş Energetikasından 

istifadənin 

inkişafı  sayəsində  Azərbaycanın  bir  çox 

bölgələrində  elektrik  və  istilik  enerjisi  ilə  problemləri  qismən 

həll  edə  bilər.  PV-WATTS    və  PV-GİS  proqramları  vasitəsilə 

qurulacağı  yerin  coğrafi  koordinatlarını  və  tələb  olunan  gücü 

verməklə avtomatik olaraq həmin qurğuların hesabatı aparılmış 

və layihəsi hazırlanılmışdır.  

Bakı şəhərinin coğrafi şəraiti üçün aşağıda göstərilən  



 Fiksə olunmuş günəş panelləri 



 Bir oxlu izləyici sistemli günəş panelləri 



 

İki oxlu izləyici sistemli günəş panelləri 

sistemlərin  illik  nəticələri  hesablanaraq  müqayisə  olunub  və 

hansı  sistemin  daha  səmərəli  olduğu  araşdırılmışdır.  Bakı 

cografi  şəraiti  üçün  günəş  şüalanması  statiska  göstəriciləri 

əsasında  PV-WATTS  proqramından  istifadə  etməklə  yanaşı 

sistemin  enerji  itkilərini  və  gərginlik  düşgülərini  hesabatı  bir 

neçə  proqramlar  vasitəsilə  aparılmışdır.  Nəticədə  Bakı  şəhəri 

üçün  bir oxlu izləyicisi olan fotoelektrik qurğuların hasil etdiyi 

elektrik  enerjisinin  miqdarı,  fiksə  olunmuş  fotoelektrik 

qurğulardan  18%  və  iki  oxlu  izləyicisi  olan  fotoelektrik 

qurğuların  hasil  etdiyi  elektrik  enerjisinin  miqdarı,  fiksə 

olunmuş  fotoelektrik  qurğulardan  28%  çox  olduğu  müəyyən 

olunmuşdur. 

Ədəbiyyat: 

1)  John McDonald, GE Energy Digital Energy: IEEE PES 

Boston; Smart Grid Series May, 2012. 

---

235 

 

2) Green, Martin A. Solar Cells; Operating Principles, 

Technology, and System Applications, Prentice-Hall Inc, 1982 

pp xii and pp 62-184 

3) The National Renewable Energy Laboratory (NREL Web 

page):http://www.nrel.gov/ncpv/index.htmlDateaccessed: 

10/11/1 

4)  Martin A. Green, Keith Emery, Yoshihiro Hishikawa, 

Wilhelm Warta and Ewan D. Dunlop; Solar cell efficiency 

tables (version 41), Progress in Photovoltaics: Research and 

Applications; Wiley Online Library, available at 

http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/pip.2352/pdf Date 

accessed: 4/2/13