Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 6-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
org
122 
мавжуд. Ўзга давлатдаги мусулмон мигрантлари диний масала юзасидан 
вужудга келган саволларига жавоб топишга имкон излаганлар. Шу мақсадда 
интернет орқали мусулмон давлатларидаги дин уламоларидан ўзларини 
қизиқтирган саволларига жавоб топишга эришганлар. Албатта, етук дин 
олимларининг маълум масалалар юзасидан берган жавобларини интернет 
орқали тез топишнинг ижобий жиҳатлари кўп. Шу билан бирга, берилган 
электрон жавоб айнан шу дин олимига тегишли эканлигини, ҳамда ислом 
ақидаларига зид эмаслигини текшириш лозим. Чунки, индивидуал шахслар 
интернет ва фатвлардан маълумотларни тарқатиш воситаси сифатида 
фойдаланиб, ўзларининг мавқеларини орттиришга уринадилар. Буларга мисол 
қилиб, 2004 йилда Қарзовийнинг «Аѐлларни жиҳодда иштироки» тўғрисидаги 
онлайн савол-жавоби, 2009 йилда Абу Қатода «Муқаддас жангга ва мўътадил 
мусулмонларни», ҳамда Ал-Қоидага «Қаршиларни ўлдириш» тўғрисидаги 
онлайн фатвосини келтиришимиз мумкин.
“Фатво”
сўзи арбча сўз бўлиб— шариат, дин қонун-қоидалари асосида 
уламолар (муфтий, шайх ул-ислом) томонидан бирорта диний, ҳуқуқий, сиѐсий 
ҳамда ижтимоий масала юзасидан чиқарилган ҳукм, қарор, изоҳ ѐки бирор 
кишининг шариат нуқтаи назаридан амалга оширилиши мумкинлиги ҳақидаги 
кўрсатма
4
. 
«Фатво» - кенг тарзда, Оятилло Ҳумайни томонидан ―Шайтоний оятлар‖ 
романи муаллифи Салмон Рушдини ўлдиришни буюриб, чиқарган фатвосидан 
сўнг танилган сўздир. 
Ислом динида фатво нима, фатвони кимлар беради, унинг шартлари 
қандай каби масалаларни билмай кибер-фатвлар ва уларнинг натижаларини 
тушуниб бўлмайди. 
Фатво бериш Набий (алайҳис-салом) замонларида бошланган бўлиб, 
одатда, бу иш билан шахсан ўзлари шуғулланганлар. Фатво ѐки қозилик 
масалаларида 
мусулмонларнинг 
мурожаат 
қиладиган 
ягона 
манбаи 
ҳисобланганлар. У кишининг фатволари Аллоҳ таоло томонидан ваҳий 
4
―Ислом энциклопедияси‖ ―Ўзбекистон миллий энциклопедияси‖ 2017 йил. 506-б. 

---