Konchilik ishi va metallurgiya

PO’LATLARNI SKRAP - RUDALI USULDA ISHLAB CHIQARISH

Bu usuldan domna pechlari bo’lgan po’lat ishlab chiqaruvchi metallurgiya zavodlarida foydalaniladi, chunki bunda shihtaning 60 - 75% temir - tersak (skrap) chiqindilardan, qolgani suyuq cho’yandan iborat bo’ladi. Flyus sifatida esa ohaktoshdan foydalaniladi.

Bu usulda ishlovchi pechni ishga tushirishdan avval uning ish qismining ishga yaroqliligi kuzatiladi. Basharti avvalgi ishlovlarda yorilgan, emirilgan joylari bo’lsa, ular maxsus mashina yordamida magnezit yoki dolomit kukunlari bilan qoplanadi. Keyin pechning shlak va po’lat chiqaradigan teshigi o’tga chidamli tiqin bilan berkitiladi. Jarayon quyidagicha kechadi: pechga shihta materiallar yuklanadi. Bunda yuklash mashinasi yordamida ma'lum miqdorda temir ruda, ohaktosh, keyin metall chiqindi, mul’da deb ataluvchi metall yashikda pechning old devoridagi yuklash darchasi orqali solinadi.

Ular obdan qizigach pechga qayta ishlanuvchi cho’yan quyiladi. Suyuq cho’yan tarkibidagi Si, P, Mn, va qisman S lar temir ruda kislorodi bilan oksidlanadi, hamda bu oksidlar ohak bilan o’zaro birikib shlak ajrala boshlaydi. Metalldagi S ni shlakka o’tkazish uchun shlak pechdan chiqarilgach pechga ma'lum miqdorda boksit ko’shilgan ohaktosh kiritiladi. Bu sharoitda yuqorida ko’rilgan reaksiya bo’yicha metalldagi S shlakka o’tadi. Jarayon ohirida vaqti - vaqti bilan namunalar olib, uning tarkibi va hossalari ekspress laboratoriyada kuzatib boriladi. Kutilgan tarkibga kelgach, pechga qaytaruvchilar kiritilib, so’ngra nov teshigi ochilib u kovshga chiqariladi. Bu variantda faqat sifati pastrok uglerodli po’latlar olinadi. Lekin temirning temir rudadan qaytarilishi hisobiga po’lat miqdori bir oz ortadi.