Мартеновский процесс

MARTEN PECHI

• Po‘latlarni skrap-rudali usulda ishlab chiqarish. Bu usuldan domna pechlari bo‘lgan po‘lat ishlab chiqaruvchi kombinatlar-da foydalaniladi, chunki bunda shixtaning 60 – 75 %i temir -tersak (skrap) chiqindilardan, qolgani suyuq cho‘yandan iborat bo‘ladi.

MARTEN PECHI SXEMASI

• Marten pechining sxemasi
• 1 – suyuqlantirilgan metall; 2 – shlak; 3 – pech shipi; 4 – pechning tubi; 5 – pechning orqa devori; 6 – pechning old devori; 7 – shixta kiritiladigan darchalar; 8 – gaz regeneratorlari; 9 – havo regeneratorlari; 10 – sirtqi ish sathi; 11, – pechga haydaluvchi havo kiritiladigan va yonish mahsulotlari chiqarib yuboriladigan kanallar; 12,12’ – pechga haydaluvchi gaz kiritiladigan va yonish mahsulotlari chiqarib yuboriladigan kanallar; 13 – klapan; 14 – mo‘ri, 15 – suv bilan sovutib turiluvchi kislorod furmasi.

• Skrap-rudali jarayonlarda, avvalo, ma’lum miqdorda temir ruda, ohaktosh, keyin metall chiqindilar pechning oldi devoridagi yuklash darchasi orqali kiritiladi. Ular obdon qizigach pechga qayta ishlanuvchi cho‘yan quyiladi.

Suyuq cho‘yan tarkibidagi Si, P, Mn va qisman С lar temir ruda kislorodi bilan oksidlana boradi hamda bu oksidlar ohak bilan o‘razo birikib shlak ajrala boshlaydi. Metalldagi S ni shlakka o‘tkazish uchun shlak pechdan chiqarilgach pechga ma’lum miqdorda boksit qo‘shilgan ohaktosh kiritiladi. Bu sharoitda yuqorida ko‘rilgan reaksiya bo‘yicha metalldagi S shlakka o‘tadi.

Jarayon oxirida vaqtvaqti bilan namunalar olib, uning tarkibi va xossalari ekspress laboratoriyada kuzatib boriladi. Kutilgan tarkibga kelgach, pechga qaytaruvchilar kiritilib, so‘ngra nov teshigi ochilib u kovshga chiqariladi. Bu variantda faqat sifati pastroq uglerodli po‘latlar olinadi. Lekin temirning temir rudadan qaytarilishi hisobiga po‘lat miqdori biroz ortadi.