Konchilik ishi asoslari

11.1. rasm. Elementar yuk oqimlari sxemasi:
1 - qoplovchi tog' jinsi; 2 - foydali qazilma; 3 - navbati bilan o'zgargan holatda qoplovchi tog' jinsi va foydali qazilma.
Transport turi bo'yicha:

2. 
   rasm. Elementar yuk oqimlari sxemasi:
   

1 - qoplovchi tog' jinsi; 2 - foydali qazilma; 3 - navbati bilan o'zgargan holatda qoplovchi tog' jinsi va foydali qazilma.
Konveyer transporti qo'llanilganda bunday hollarda aloxida konveyer talab etiladi, ya’ni elementar yuk oqimlari transport kommunikatsiyalari va vositalari bilan farqlanadi.

2. 
   rasm. Elementar yuk oqimlari sxemasi:
   

1 - qoplovchi tog' jinsi; 2 - foydali qazilma; 3 - navbati bilan o'zgargan holatda qoplovchi tog' jinsi va foydali qazilma.
Bir turdagi karyer transportlarining boshqa ko'rinishdagi modellari bo'yicha. Masalan, elementar qoplovchi tog' jinsi va foydali qazilma yuk oqimlari murakkab zaboydan avtotransport yordamida chiqariladi va yo'lda ba'zida qoplovchi tog' jinslari va foydali qazilmalar alohida avtotransportlarga yuklanib karyerdan tashqariga chiqariladi.

2. 
   rasm.Elementar yuk oqimlari sxemasi:
   

1 - qoplovchi tog' jinsi; 2 - foydali qazilma; 3 - navbati bilan o'zgargan holatda qoplovchi tog' jinsi va foydali qazilma.
Elementar yuk oqimlari zaboyda bir jinsli tog' jinslarida yuk oqimlari sonini kamaytirish maqsadida pog'onadan chiqadigan yuk oqimlarini bitta yuk oqimiga birlashtirishga harakat qilinadi.

Agar karyerdagi barcha yuklar karyerdan yer yuzasiga bitta transport bilan va bitta yo'nalish bo'ylab chiqarilsa, bunday yuk oqimi yig'ma yuk oqimi deyiladi

Agar karyerdagi aloxida yuk oqimlari har xil yo'nalishlar bo'ylab er yuzasiga chiqarilsa , bunday yuk oqimi tarqoqlashgan yuk oqimi deyiladi.

10. 
    §. AVTOMOBIL TRANSPORTINING KON-TEXNOLOGIK
    QO'LLANILISH SOXALARI.
    

Kon massasini tashishda avtomobil transportini qo'llash.
Karyer yuklarini tashish karyerlarda eng ko'p energiya sarf bo'ladigan jarayon hisoblanadi. Ochiq kon ishlaridagi umumiy xarajatlar ichidan transport xarajatlari 60-70% ni tashkil qiladi. Ochiq kon ishlarida kon ishlarini olib borishda tog' jinslari, foydali qazilmalar, foydali komponentlar miqdori kam bo'lgan foydali qazilmalar va materiallar tashilishi kerak. Tashiladigan yuk turiga va yo'nalishiga qarab ochuvchi va foydali qazilma yuk oqimlari tarkib topadi. Yuk oqimlari zaboylardan boshlanib, noruda tog' jinslari ag'darmalarida yoki foydali komponentlar miqdori kam rudalar ag'darmalarida yoki foydali qazilma zaxiralarida tugaydi.
Karyer yuklarini tashish chun deyarli barcha transport turlari qo'llaniladi, ular ish prinstipiga qarab quyidagilarga bo'linadi:
-I- uzluksiz (konveyerli, truboprovodli, osma po'lat arqon yo'lli);
-I- tsiklli (temir yo'l, avtomobil, skipli, yuk ko'taruvchi qurilmalar, konveyer poezdlari).

Tashish va ko'tarish ishlarini bajaruvchu uskunalar sinflari⁷