«Kompyuter tizimlari» kafedrasi S. T. Kubayev, U. I. Murtazayeva kompyuter tizimlarini loyihalash va tashkil etish

Kompyuter qanday tuzilgan?
Zamonaviy kompyuterlarning turi ko’p. Lekin ularning tuzilishi umumiy mantiqiy prinsiplarga asoslangan bo’lib, bu istalgan kompyuterda quyidagi asosiy qurilmalarning bo’lishini talab etadi:

• 
  Xotira (yodda saqlovchi qurilma, u raqamlangan uyachalardan iborat bo’ladi;)
  
• 
  Protsessor;
  
• 
  Kiritish qurilmasi;
  
• 
  Chiqarish qurilmasi.
  

Bu qurilmalar o’zaro aloqa kanallari bilan bog’langan bo’lib, axborot o’shalar orqali uzatiladi.
Xotiraning vazifalari:

• 
  Boshqa qurilmalardan axborotni qabul qilish;
  
• 
  Axborotni yodda saqlash;
  
• 
  So’rovga ko’ra, mashinaning boshqa qurilmalariga axborot uzatish.
  

Protsessorning vazifalari:

• 
  Arifmetik va mantiqiy amallarni bajarish orqali berilgan dastur bo’yicha ma’lumotlarni qayta ishlash;
  
• 
  Kompyuter qurilmalari ishini dastur asosida boshqarish.
  

Protsessorning buruqlarni bajaradigan qismi arifmetik - mantiqiy qurilma deb ataladi. Qurilmalarni boshqarish vazifasini bajaruvchi boshqa qismi esa, boshqaruv qurilmasi deb nomlanadi.
Odatda, bu qurilmalar shartli ravishda ikkiga bo’linadi. Tarkibiy jihatdan ular yaxlitdir.
Kiritish qurilmasi inson tomonidan buyruqlar kiritish uchun qo’llaniladi. Chiqarish qurilmasi esa, kompyuter bajargan amallar natijasini aks ettiradi.
Lo’nda qilib aytganda, kompyuter mana shulardan iborat. Siz kiritish qurilmasi orqali kompyuter xotirasiga buyruq kiritasiz. U buyruqni protsessorga uzatadi. Protsessor buyrug’ingiz asosida amallar bajaradi va chiqarish qurilmasi bu amallar natijasini aks ettiradi.
Buyruqlar qanday ishlatiladi? Keling biz buni amaliyotda sinab ko’raylik. Bu buyruqlar windowsning turli versiyalarida turlicha bo’lishi mumkin. Biz bir nechta usullarni sanab o’tamiz
OK, cmd kirititish tugmalar birikmasini Win + R tugmasini bosing;

qidirish maydoniga (siz "cmd" kiriting va natijalari «CMD» ham tanlash mumkin), "Buyruqning" va qidiruv natijalari "Buyruqning" tugmasini bosing yilda "Start" tugmasini, turini bosing;

"Start" ⇒ "Barcha Dasturlar" ⇒ "Standard" ⇒ "Buyruqning xohishi" ni bosing;