«Kompyuter tizimlari» kafedrasi S. T. Kubayev, U. I. Murtazayeva kompyuter tizimlarini loyihalash va tashkil etish

a. 10BASE - 5 standarti
Bu standart Xerox firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan tarmoq bo’lib uni klassik Ethernet, asosiy Ethernet tarmog’i deb ataladi. l0Base-5 standartida ma’lumotlarni uzatish muhiti sifatida 50 Om to’lqin qarshiligiga ega bo’lgan koaksial ka­bel ishlatilgan. Kabelning markazidan o’tgan mis sismning diametri 2,17 mm. RG-8 va RG-11 kabellari anna shunday o’rsatgichlarga egadirlar. Bu standartni «yo’g’on Ethernet» ham deb ataladi. Kabelning tashqi diametri 10 mm ga yetadi.

3.12-rasm. Uchta segmentdan iborat bo’lgan 10Base-5 standartining fizik sathi tarkibiga kiruvchi qurilmalar.
Bu kabel barcha stansiyalar, ya’ni kompyuterlar uchun monokanal sifatida ishlatiladi. Kabel segmentining uzunligi ko’pi bilan 500 m gacha bo’lishi mumkin. Ularning oxirlarida 50 Om qarshilikka ega bo’lgan terminatorlar ulangan bo’lishi kerak. 
b. 10BASE - 2 standarti
10Base-2 standartida axborotni uzatish muhiti sifatida markazidan diametri 0,89 mm bo’lgan mis sim o’tgan, tashqi diametri esa 5 mm bo’lgan ingichka koaksial kabeldan foydalaniladi («tonkiy» Ethernet). Bu kabelning to’lqin qarshiligi 50 Om ga teng. RG-58 /U, RG-58 A/U va RG-58 C/U kabellari ana shunday ko’rsatgichga ega kabellar hisoblanadi..

3.13. 10Base-2 standarti
Bitta segmentning uzunligi ko’pi bilan 185 m bo’lishi mumkin. Segmentning ikki tomonida, ya’ni oxirlarida 50 Om qarshilikka ega bo’lgan terminatorlar ulangan bo’lishi kerak. l0Base-2 standartida takrorlovchilarni ishlatib tarmoqning uzunligini oshirish imkoniyati bor. Bunda ham l0Base-5 standartidagi kabi «5-4-3 qoidasiga» amal qilish kerak. Tarmoqning maksimal uzunligi 5x185 = 925 m ni tashkil qilishi mumkin. Bitta segmentdan iborat bo’lgan 10Base-2 tarmog’ining ko’rinishi 3.13 - rasmda keltirilgan. Bu standartni amaliyotda qo’llash unchalik qiyin emas, negaki tarmoqni hosil qilish uchun faqatgina tarmoq adapterlari, T-konnektorlari va 50 Om li ter­minatorlar bo’lsa bas.
d. 10BASE - F standarti
10Base-F standartida ma’lumotlarni uzatish muhiti sifatida o’tkazish qobiliyati 500-800 MGs bo’lgan uzunligi esa 1 km gacha yetkazilishi mumkin bo’lgan nisbatan arzon hisoblangan optik tolali kabel ishlatiladi. Bu standartning tuzilish chizmasi 10Base-T standartining chizmasi bilan bir xil bo’ladi. Bunda ham tarmoq adapterini konsentrator bilan ulash uchun ikkita optik tolali kabel ishlatiladi, ya’ni adapterning T_x chiqishini, konsentratorning R_x kirishi bilan va adapterning R_x kirishini esa konsentratorning T_x chiqishi bilan ulanadi.