Kompyuter ha’m informatsiyalardin’ qa’wipsizligin ta’minlew usillari

Klassikaliq ko’rinistegi zamanago’y viruslar

Hazirgi ku’nde zamanago’y ziyanli programma qurallarin (viruslar) u’sh tu’rge bo’liw mu’mkin.

• 1.Viruslar ha’m sherviyler
• 2.Troyan programmalar
• 3.Ziyanli utilitler

• Viruslar ha’m sherviyler o’zlerinin’ nusqalarin ko’biytiw qa’biletine iye. Olardin’ ko’pshiligi paydalaniwshilar qatnasisiz iske tu’sse, basqalari ese paydalaniwshilar jumis ha’reketin talap qiladi. Bul programmalar iske tu’siwi menen ziyanli jumislardi baslap jiberedi.
• Troyan programmalar sherviylerden ha’m viruslardan parqli ra’wishde o’zlerinin’ nusqalarin ko’biytirmeydi. Olar “za’ha’r” lengen elektron pochta, yaki web saytlarg’a kirgenimizde kompyuterge “kirip” aladi. Olardin’ iske tu’siwi paydalaniwshig’a baylanisli. Olarda viruslar siyaqli iske tu’sken waqitta ziyanli ha’reketlerdi baslap jiberedi
• Ziyanli utilitler ziyan jetkiziw ushin arnawli jaratilg’an programma. Biraq ziyanli utilitler basqa ziyanli programmalarg’a usap iske tu’sken waqti islerdi a’melge asirmaydi ha’m bir qansha ziyansiz ko’rinedi. Bul programma, virus tayarlaw, sherviyler ha’m troyan atlarin jaratiw araliqtag’i kompyuter serverge kamandaliq tarmaq hu’jimi, kompyuterlerdi “ВЗЛОМ” qiliw siyaqli Qatar funktiyalardi o’z ishine aladi

Kompyuter viruslarinan qorg’aniw

Viruslаrg’а qаrsi programmalar paydalanilatug’in viruslardi aniqlawdin’ tiykarg’i usillari to’mendegiler:

• - etаlоn menen salistiriw usili;
• - evristik analizlew;
• - virusg’а qarsi monitorin’;
• - o’zgerislerdi aniqlawshi usil;

• Etаlоn menen salistiriw usili de en’ a’pwayi usili bolip, belgili viruslardi izlewde paydalaniladi. Viruslardin’ niqabi mine usi turaqli virusg’a uqsas kodtin’ qandaydir o’zgermes izbe-izligi. Virusqa qarsi programma belgili virus niqablardi izlewde tekseriliwshi fayllardi izbe-iz ko’rip shig’adi (skanerleydi). Virusqa qarsi skanerler tek niqab ushin belgilengen, aldinnan belgili viruslardi tawa aladi
• Eviristik analiz. Eviristik analizlerde programmalardi ha’m disket ju’kleme sektorlarin, olardin’ virusqa uqsas kodlawdi aniqlawg’a uring’an halda tekseredi. Eviristik analiz aldin belgili bolmag’an viruslardi aniqlaydi
• Virusqa qarsi monitorin’ . Bul usildin’ mazmuni sodan ibar, kompyuter yadinda basqa programmalar ta’repinen islengen gu’manli ha’reketlerdi monitorlawshi virusqa qarsi programma ha’rdayim boladi. Virusqa qarsi monitorin’ ha’mme jumisqa tu’siriwshi programmalardi, jaratiliwshi, ashiliwshi ha’m saqlaniwshi hu’jjetlerdi, internet arqali aling’an yaki diskette yaki ha’r qanday kompakt diskden nusqalang’an programma ha’m hu’jjetlerdin’ fayllarin tekseriwge imkan beredi.