Компьютер системаларининг вируслар билан захарланиш профилактикаси

Ўринларини алмаштириш шифрлаш усули бўйича бошланғич матн белгиларининг матннинг маълум бир қисми доирасида махсус қоидалар ёрдамида ўринлари алмаштирилади.
Алмаштириш шифрлаш усули бўйича бошлангич матн белгилари фойдаланилаётган ёки бошқа бир алифбо белгиларига алмаштирилали.
Гаммалаштириш усули бўйича бошланғич матн бел­гилари шифрлаш гаммаси белгилари, яъни тасодифий белгилар кетма-кетлиги билан бирлаштирилади.
Тахлилий ўзгартириш усули бўйича бошланғич матн белгилари аналитик формулалар ёрдамида ўзгартирилади, масалан, векторни матрицага кўпайтириш ёрдамида. Бу ерда вектор матндаги белгилар кетма-кетлиги бўлса, матрица эса калит сифатида хизмат қилади.
Ўринларни алмаштириш усуллари
Ушбу усул энг оддий ва энг кадимий усулдир. Ўринларни алмаштириш усулларига мисол сифатида қуйидагиларни келтириш мумкин:
— шифрловчи жадвал;
— сеҳрли квадрат.
Шифрловчи жадвал усулида калит сифатида қуйидагилар қўлланилади:
— жадвал ўлчовлари;
— сўз ёки сўзлар кетма-кетлиги;
— жадвал таркиби хусусиятлари.
Мисол.
Қуйидаги матн берилган бўлсин:
КАДРЛАР ТАЙЁРЛАШ МИЛЛИЙ ДАСТУРИ
Ушбу ахборот устун бўйича кетма – кет жадвалга киритилади:

К	Л	А	Л	И	Й	Т
А	А	Й	А	Л	Д	У
Д	Р	Ё	Ш	Л	А	Р
Р	Т	Р	М	И	С	И

Натижада, 4х7 ўлчовли жадвал ташкил қилинади.
Энди шифрланган матн қаторлар бўйича аниқланади, яъни ўзимиз учун 4 тадан белгиларни ажратиб ёзамиз.
КЛАЛ ИЙТА АЙАЛ ДУДР ЁШЛА РРТР МИСИ
Бу ерда калит сифатида жадвал ўлчовлари хизмат қилади.