Komil JalihvI

¹ Звонников В.И., Челышкова М.Б. Современные средства оценивания результатов обучения. Изд. 5-е, доп. Москва! Академия, 2013. — С.136.


JSta/«Q4


gratsiyasi, mant\c\\y fikrlasla va fikm\ aao^VaaVv.


s


ye^chim talcUf q^Tisb. <%qtoUkya£l»
«an ko‘nikmalar (masalan, щЦшМ тухл*^
asosli xulosalar cKiqarisH imkomm Ъатада^,Хо^\о^ shiriqiari yoki qisqa ^avobm ЛдэЛгЛь q\\ad\%aw oOckq\a%\. shiriqlari yordamvda Ъ\тday t^km^axm^^c^a^a \
hollarda imkonsizdir. Massalaia, test top^\\Tvxv Oamm% ^x
til id a у old. cket tilida^asmiy x^at ⁴
lash uchuh \iii^a ^at 'ySzdkib ^<S^^^axi\s«?^
keiigaytirilgan javobm ta\ab ^\\ad\^a# t^X vo^o^^sS^feSr


holash uchun vaqt Petals.
moil yaqori ekanmi ham qay -
^rK!en^aytirilgaii javo%m taVab с^\айл%аза
tuzishda quyidagi qoidalar \ a ta\ svy aVav \\c^ 'й.
1. Test topsYiirvwc\vvd2tf\ YVYrcva. V&tsJo
ko‘rsat ill stii zarur^v. Test topsSoMrq£\. ^KOitv^sa^ Чх>аХ!Ц
ki, u test topshirvw c\yvyvy тспа’ \vtrcv \yvt ’ss^ssivj
ko‘rsatsin. Ivlisol wc\\m\, C3^vy'\da%\ yadsi‘dXda. Ооая
tirilgan test topsYvirvqVarV s\v\t qstdat ttv^^Kvxcd
tekshirilay otgan dometvm. уазс^ол. ^^ЯнврЯ
shiruvchi ham istaYgaxvcha < o^Ods^m»
birga, chap ustvmdagi test Xop^vcvci^afv j
sababli baholashda muammohat Ys^df^c


¹ Popham W.3. Modem Lducahoodt Msa Educational Leaders* 3rd ed. -^os\otv.







Baholash nazariyasi asoslari


Tavsiya
qilinmaydi


Tavsiya qilinadi


f
1
I


XX asr - texnika mo‘jizalari asri.


XX asrning, sizningcha, eng muhim bo‘lgan uch texnik kashfiyotini sanang va bu kashfi- yotlar insonlar hayotinini qanday o‘zgartir- ganini tasvirlang.


I 0‘zbekiston I mustaqillik osto- nasida.


1980-yillaming ikkinchi yarmida 0‘zbekiston SSRda siyosiy mustaqillikka erishish yo‘li- da qo‘yilgan qadamlami va bu qadamlaming natijalarini ko‘rsating.


«0‘tkan kun- lar»da Zaynab obrazi.


Abdulla Qodiriyning «0‘tkan kunlar» romani-
da Zaynab obrazidagi qarama-qarshiliklar ni-
malarda namoyon bo‘ladi? Fikringizni asardan
misollar bilan asoslang.


G‘azal mulkining sultoni.
Spartak
qo‘zg‘oloni.


Alisher Navoiyning o‘zbek mumtoz adabiyoti-
da g‘azal janrining rivojiga qo‘shgan hissasi
nimalarda namoyon bo‘ladi? _f ,
Spartak qo‘zg‘oloniga zamin yaratgan eng
muhim ijtimoiy omillami ko‘rsating.


2. Har bir topshiriqqa beriladigan maksimal ball va top- shiriqni bajarish uchun ajratilgan vaqtni ko^sating¹. Bu test topshiruvchiga yo‘l-yo‘riq vazifasini bajaradi hamda testda vaqtini va kuchini to‘g‘ri taqsimlashga yordam beradi.


¹ Popham W.J. Modem Educational Measurement: Practical Guidelines for Educational Leaders. 3rd ed. - Boston: Allyn and Bacon, 2000. - P.269.


155


Komil Jalilov

3. 
   Bitta uzun (bir necha betdan iborat)javob talab qiladigan *i test topshirig‘idan ko‘ra bir nechta nisbatan qisqaroq javob f
   

talab qiladigan test topshirig‘i samaraliroq hisoblanadi¹. Bu


tekshirilayotgan domenni to‘liqroq qamrab olish imkonini


beradi va test natijalari asosida chiqariladigan xulosalaming

4. 
   Test topshiruvchilarga bir nechta test topshirig‘idanbit- tasini tanlash imkonini berish tavsiya etilmaydi^{1 2}. Test top- shiruvchilarga tanlash imkonining berilishi ulaming natijala- rini solishtirish asosida chiqariladigan xulosalar validligiga salbiy ta’sir qiladi.
   
5. 
   Test topshirig‘i shartini «kim, nima, qachon, qayer- da?» so‘roqlari bilan boshlash tavsiya etilmaydi³. Bunday so‘roqlar test topshiruvchidan yuqori darajadagi kognitiv ko‘nikmalami ishga solishni talab qilmaydi va kengaytirilgan javobni talab qiladigan test topshiriqlarini qoTlashning asosiy maqsadini yo‘qqa chiqaradi.
   
6. 
   Topshiriq shartida javob hajmiga chegaralar qo‘yish tavsiya etiladi⁴.
   

Kengaytirilgan javobni talab qiladigan test topshiriqlari bi­lan birga ulami baholash mezonlari va baholash sxemasini


¹ Popham W.J. Modem Educational Measurement: Practical Guidelines for Educational Leaders. 3rd ed. - Boston: Allyn and Bacon, 2000. - P.269.


² Popham WJ. Modem Educational Measurement: Practical Guidelines for Educational Leaders. 3rd ed. - Boston: Allyn and Bacon, 2000. - P.269.


³ Звонников В.И., Челышкова М.Б. Современные средства оценивания результатов обучения. Изд. 5-е, пер. и доп. - Москва: Академия, 2013. - С.139.


⁴ Звонников В.И., Челышкова М.Б. Современные средства оценивания результатов обучения. Изд. 5-е, пер. и доп. - Москва: Академия, 2013. - С 139


validligini oshiradi.


156

4	3	2	1
Asaming asosiy va ikkilamchi g‘oya- lari ajratilgan, fikrini asardan mi- sollar bilan asosla- gan, asarda ko4aril- gan muammolarga munosabat bildir- gan va munosabati- ni asoslagan	Asaming asosiy va ikkilamchi g‘oyalarini ajratgan, asar­da ko‘tarilgan muammolar­ga munosa­bat bildirgan	Asaming asosiy g‘o- yasini ajrat­gan, asarda ko‘tarilgan muammoga munosabat bildirgan	Asaming asosiy g^4oya- sini ajratishga harakat qilgan

Badiiy asar tahlilini baholash uchun murakkab
baholash sxemasi namunasi




■ Yig‘ma baholash sxemasi - test topshiruvchining ochiq 1 j
I test topshirig'iga javobini har bir mezon bo'yicha alohida /
Ш baholash uchun qo‘llaniladigan sxema. 1 № H
Yig‘ma baholash sxemasida har bir baholash mezoni alohi-
da beriladi va bu mezon bo‘yicha baholaming tavsifi kel-
tiriladi. Bunda turli mezonlaming yakuniy bahodagi ulushi f
turlicha bo‘lishi ham mumkin. Baholovchi test topshiruvchi f
bergan javobni har bir mezon bo‘yicha alohida baholaydi, jj
so‘ng yig‘ilgan ballami qo‘shib umumiy bahoni chiqaradi. |
Kerakli o‘rinlarda umumiy baho boshqa shkalaga (masalan,
5 ballik tizimga) keltirilishi mumkin.
Murakkab baholash sxemasi qo'llashda osonroq bo‘lishi
va kamroq vaqt talab qilishi mumkin, chunki bunday baholash
sxemasini ishlatganda test topshiruvchining javobi u qoldir-
gan umumiy taassurot asosida baholanadi. Yig^cma baholash
sxemasini qo‘llash ko⁶proq vaqt oladi, chunki baholovchi har
bir mezon asosida test topshiruvchining javobini baholash
uchun javobni bir necha marotaba o‘qishi (eshitishi) kerak
bo'lishi mumkin. Shu bilan birga, bunday baholash sxema-
si test topshiruvchi javobining har bir jihatiga alohida e’tibor
qaratish imkonini beradi va test topshiruvchiga baho bo‘yicha
tushuntirish («feedback») berishni (masalan, apellyatsiya ja-
rayonida) osonlashtiradi.
Til (ona tili, chet tili) bo‘yicha ko‘nikmalami tekshirayorgan-
da grammatik, leksik, orfografik, uslubiy xatolar test topshiruv-
chining bahosiga ta’sir qihshi tabiiy, chunki grammatika, leksi