Kolloid eritmalarning elektrokinetik xossalari. Reja

Reyss tajribasi

Reyss tajribasining sxemasi.

• 
  Reyss tajribasida biz ikki xodisani ko`ramiz: bulardan biri loy zarrachalarining musbat elektrod tomon xarakati bo`lsa, ikkinchisi suyuqlikning manfiy elektrod tomon xarakatlanishidir. Suyuqlikning elektr maydonida g’ovak jism orqali elektrodlar tomon xarakat qilishi elektroosmos deyiladi. elektroosmos yunalishiga qarab suyuqlik zaryadi ishorasini aniqlash mumkin. Rus olimlari I. Jukov va B. Nikol’skiy elektroosmos xodisasidan foydalanib suvni tozalash usulini topdilar.
  

Elektroforez va elektro osmos. Elektrokinetik xodisalarning axamiyati.

• 
  Elektroforez usulidan foydalanib, kolloid sistemalarning dzeta potentsialini aniqlash mumkin. Dzeta potentsialni xisoblab topish uchun quyidagi formuladan foydalansa bo`ladi: Gel’mgol’ts-Smoluxovskiy tenglamasi
  
• 
  Bu erda - dzeta potentsial -suyuqlikning qovushqoqligi u-kolloid zarrachaning elektroforezdagi chiziqli tezligi E-potentsiallar ayirmasi, L-ikki elektrod oralig’i (kapillyar uzunligi K=4, tsilindr zarrachalar uchun; K=6 sferik zarrachalar uchun -suyuqlikning dielektrik konstantasi).
  
• 
  Dispers sistemalarda uchraydigan elektrokinetik xodisalar jumlasiga elektroforez va elektroosmosdan tashqari "cho`kish potentsiali" ya`ni (Dorn effekti) va "oqib chiqish potentsiali" yoki Kvinke effekti xam kiradi.
  
• 
  Bu to`rtta elektrokinetik xodisalar kolloid kimyoning o`zida xam katta nazariy va amaliy axamiyatga ega. Kolloid sistemaning dzeta-potentsiali kattaligi ayni sistemaning agregativ barqarorligi uchun xarakteristika bo`la oladi.
  
• 
  Elektrokinetik xodisalar geologiya, tuproqshunoslik, agrotexnika va texnikaning turli soxalarida keng qo`llaniladi. Masalan, ular suspenziyalarni suvdan tozalashda, yog’och va torfni quritishda, toza kaolin xosil qilishda, mashinalar detallarini bo`yashda katta axamiyatga ega.