Klinik laboraтoriya тekshirish usullari

Balg‘amni Gram usulida bo‘yash. 1. Spirt lampasi alangasida
qotirish usuli bilan tayyorlangan surtmani bo‘yash uchun
ishlatiladigan taglikka qo‘yiladi.
2. Ustiga gensianviolet eritmasini qo‘yib 1 daqiqa davomida
bo‘yaladi.
3. Suv quyib chayib olinadi va silkitib, chayib olinadi. Ortiqcha
suvni tushirib olinadi.
4. Ustiga 1 daqiqaga Lyugol eritmasini quyib qo‘yiladi.
5. Suvni quyib yuvib olinadi va silkitib, ortiqcha suvni tushirib
olinadi.
6. Ustiga 90 – 95 % spirt quyiladi va 30 daqiqaga qoldiriladi.
7. Suvni quyib yuviladi va silkitib, ortiqcha suvni tushirib
yuboriladi.
8. Ustiga safronin quyiladi va 30 – 60 daqiqa davomida bo‘yaladi.
9. Suv quyib yuvib olinadi va silkitib, ortiqcha suvni tushirib
yuboriladi.
10. Bo‘yalgan surtmani uy haroratida quritiladi.

---

124
Gram usulida bo‘yalgan surtmani mikroskopik tekshirish.
Surtmaga bir necha tomchi moy tomizilib, moy surtma yuziga
tarqatiladi. U qoplagich oyna vazifasini bajaradi. Surtma 3 daqiqa
davomida 40x obyektivda ko‘zdan kechiriladi. Тekis surtilganiga
ishonch hosil qilgach, 10 daqiqa davomida sinchiklab tekshiriladi.
Barcha grammusbat va grammanfiy bakteriyalarning turi va soni
aniqlanadi.
Grammusbat bakteriyalar to‘q ko‘k rangga bo‘yaladi. Gram-
manfiy bakteriyalar qizil yoki pushti rangga bo‘yaladi. Achitqisimon
hujayralar to‘q ko‘k rangga bo‘yaladi. Yiring hujayralar yadrolari
qizil rangga bo‘yaladi. Epiteliy hujayralar qizil yoki pushti rangga
bo‘yaladi (rangli rasmga qarang).
Normal natijalar.
Surtmada biroz miqdor grammusbat va
grammanfiy kokklar, diрlokokklar, streptokokklar va tayoqchalar
topiladi. Ular yuqori nafas yo‘llari florasining bir qismi hisoblanadi.
Patologiyasi.
 Bo‘yalmagan kapsuladan iborat yorug‘ gard bilan
o‘ralgan grammusbat diрlokokklar — bronxopnevmoniyada, o‘tkir
bronx pnevmoniyasi, surunkali bronxitda uchraydi. Mayda gram-
manfiy kokkobakteriyalar — surunkali bronxit, bronxopnev-
moniyada uchraydi.
Hujayra ichida va undan tashqarida joylashgan grammanfiy
diрlokokklar surunkali bronxitga sabab bo‘ladi. Uzum boshiga
o‘xshab ketadigan grammusbat diрlokokklar bronxopnevmoniyada
(ayniqsa, griрp yoki qizamiq epidemiyasi vaqtida) uchraydi.
Grammanfiy tayoqchalar bronxopnevmoniyada, masalan,
kasalxonalarda ta’sir doirasi keng bo‘lgan antibiotiklar qo‘llanilganda
uchraydi. Yiring achitqisimon grammusbat hujayralar (ko‘pincha
mitselliysi bo‘ladi) kondidozga sabab bo‘ladi.