Klassifikatsiya deganda, biror predmetni uning xususiyatlariga qarab sinflarga ajratilishi tushuniladi

Adabiyotlar: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9


Mustaqil tayyorlanish uchun savollar

1. 
   Nima uchun turli iqlim tuproq sharoitida o‘sgan eman daraxtining bo‘yi turli xil bo‘ladi.
   
2. 
   Asosiy daraxt turi sifatida ninabargli daraxtlardan foydalanish mumkinmi?
   
3. 
   Lalmikor yerlarda qaysi daraxt turidan asosiy daraxt turi sifatida keng foydalanish mumkin.
   

4 - AMALIY MAShG‘ULOT


MAVZU: O‘RMONNING ASOSIY KOMPONENTLARI, IKKINChI DARAJALI DARAXT TURI


Mashg‘ulotning maqsadi: Yordamchi daraxt turlari va ularning asosiy daraxtdan farqini tushuntirib berish. O‘rmonning asosiy komponentlarini o‘rganish.


Mashg‘ulotning qisqacha mazmuni O‘rmon nafaqat daraxtlar to‘plami, balki o‘rmon o‘simliklarining barcha yaruslari, fauna, mikroorganizmlar, atmosfera quyi qatlami, yorug‘lik, issiqlik, tuproq va ona jinsdan iborat bo‘ladi.
Shuning uchun o‘rmonchi nafaqat daraxtlarning biologik xususiyatlari, balki daraxtlar o‘sishiga ta’sir etuvchi qolgan barcha o‘rmon komponentlarini ham bilishi zarur. O‘rmonning barcha komponentlari va ekologik omillar doimo bir – bir bilan o‘zaro ta’sirda, harakatda va o‘zgarishda bo‘ladi. O‘rmon kichik bir xil sharoitlarda ham doimo oddiy bir xil bo‘laklarga ajratiladi. Har qanday o‘rmon ikki qismdan: - yer ustki yoki stromosfera, tuproq ostki yoki rizosfera qatlamidan iborat bo‘ladi.
O‘rmonning komponentlariga quyidagilar kiradi:
Stromosfera elementlariga daraxtzor, o‘smir daraxtlar, o‘rmon osti o‘t qoplami tuproq usti qoplami, yarussiz o‘simliklar, o‘rmon to‘shamalari kiradi.
Daraxtzor – o‘rmonning daraxt va buta o‘simliklari bir xil tipdagi bo‘lagi. Daraxtlar, daraxtzor – o‘rmonning asosiy komponenti bo‘lib, daraxtzorda asosiy daraxt turi, ikkinchi darajali daraxt turlariga ajratiladi. Asosiy daraxt turi iqtisodiy nuqtai nazardan qimmatli daraxt turi hisoblanib, ikkinchi darajali daraxtlar kamroq iqtisodiy va xo‘jalik ahamiyatiga ega bo‘ladi. Daraxt turi o‘rmonda eng yuqori yaruslarni egallab hukmron daraxt mevqelariga ega bo‘lishi mumkin, lekin u xo‘jalik ahamiyatiga ko‘ra pastroq bo‘lib, ikkinchi darajali daraxtlar toifasiga kiritilishi mumkin. O‘rmonda ba’zi hamroh daraxtlar xo‘jalik ahamiyatiga ko‘ra asosiy daraxt sifatida tan olinishi mumkin (eman, zarang).
Daraxtzorda asosiy daraxt turini o‘sishiga ko‘maklashuvchi daraxtlar, o‘rmon osti o‘simliklari – butalar, o‘smir yosh daraxtlar ya’ni o‘rmon ostida rivojlanayotgan yosh daraxtlar avlodi, tirik tuproq ustki qatlami (moxlar, lishayniklar, o‘t o‘simliklar, chala butachalar) yil davomida o‘rmon ostida yig‘ilgan barglar, shoxlar, meva – urug‘lar – o‘rmon to‘shamasi bo‘ladi.