Импорт квоталари ва лицензияларини таксимлаш услублари.
Жахон амалиётида ташки иктисодий фаолиятни тартибга солишнинг билвосита усулларига караганда бевосита услларидан кенгрок фойдаланилади. Бевосита усуллар узининг мазмунига кура иктисодий, маъмурий, меъёрий - Хукукий куринишга эга булиши мумкин.
Лийензиялаш ва квоталаш иктисодий характердаги бевосита усуллар ичида кенг таркалган хисобланади.
Лицензиялаш - бу ташки иктисодий операцияларни амалга оширишга давлат Ташкилотларидан рухсат олишнинг маълум тартибидир. Ташки иктисодий операцияларга махсулотлар, ишчи ва хизматчилар экспорти хамда, молия операцияларини утказиш, хорижга ишчи кучини ишга жойлаштириш ва бошкалар киради. Узбекистонда лицензиялар факат давлат руйхатида кайд этилган Ташки Иктисодий фаолият катнашчиларига берилади. Бошка юридик шахсларга бериш такикланган.
Махсулотлар экспорти ва импортини лицензиялаш давлатга улар окимини каттик тартибга солишга, баъзи холларда уларни вактинча чегаралашга ва шу асосда Ташки Иктисодий такчиллик усишининг тухташига хамда савдо балансининг тенглаштиришга имкон беради.
Махсулотлар ва ишчи ва хизматчилар экспорти ва имортига лицензиялар бериш хукукига Узбекистан Республикасининг куйидаги бошкарув Ташкилотлари эга: Вазирлар Махкамаси, Молия, Адлия, Ички ишлар, Согликни саклаш, Халк таълими вазирликлари, шунингдек Марказий банк.
Белгиланган чегаралар доирасида амалга ошириладиган битимларга лицензиялар хар бир алохида битим учун мол етказиб бериш хажми ёки кийматига ташки иктисодий алокалар вазирлиги томонидан берилади.
Молия операцияларини утказишга лицензиялар асосан Республика Молия вазирилиги ва Марказий банк томонидан уз ва хорижий банкларга, Молия муассасаларига берилади. Улар молия-кредит муассасаларига мамлакат ичида ва унинг ташкарсида чет эл валютаси билан опреацияларини амалга ошириш, хорижий молия кредит муассасаларига эса ички бозорда юридик ва жисмоний шахсларга хизмат курсатиш Хукукини беради.
Лицензиялаш билан бир каторда жахон амалиётида махсулотлар шунингдек, ишчи кучи экспорт ва импортини чегаралаш максадида квоталаш кенг кулланалиди.
Бу усулнинг мохияти шундан иборатки унда ваколатли давлат ёки халкаро ташкилот алохида махсулотлар, хизматлар, мамлакатлар ва мамлакатлар гурухи буйича маълум даврга экспорт ва импортга микдорий ёки киймат чегараларини белгилайди. Давлат томонидан тартибга солиш тадбири сифатида квоталаш тулов балнсларини ички бозорда талаб ва таклифни баланслаштириш учун музокараларда узаро келишувга эришиш учун кулланилади. Узбекистонда квоталаш халк истеъмоли молларини ва стратегик хомашёнинг мухим турларини олиб чикишни чегаралаш усули сифатида кулланилмокда.
Квоталаш факат махсулот окимларини эмас, балки ишчи кучи окимларини тартибга солишда кулланилади. Купгина ривожланган мамлакатлар ички мехнат бозорини химоялаш максадида хориждан ишчи кучи импортига квоталар урнатади.
Do'stlaringiz bilan baham: |