^искача хулосалар.
Мамлакатлар уртасида иктисодий муносабатлар кучайган сари пул воситалари айирбошлаши хам тобора ошиб боради, узаро хисоб-китобларда номутаносиблик муаммолари пайдо булади. Буларнинг барчаси жахон валюта тизимининг барпо этилишига объектив шарт-шароитлар яратади. Бунинг асосий максади эса мамлакатлар уртасидаги барча турдаги битимларни амалга оширишни тартибга солишдан ва шунингдек бу ишларни тезлаштиришдан иборат. Умуман олганда миллий валюта тизими базасида жахон бозори ривожланиши таркиб топадиган ва давлатлараро келишувлар билан мустахкамланган халкаро валюта муносабатларини Ташкил килиш шарти булган жахон валюта тизими Ташкил топар экан.
Халкаро валюта ёки халкаро тулов-хисоб ва кредитлаш воситаларига жавоб бериши керак булган талаб уларнинг конвертирлашуви деб хисобланади. Валюта конвертирлашуви деганда уни бошка хорижий валюталарга алмашиш кобилияти тушунилади. Хозирги кунда эркин конвертирланадиган, кисман конвертирланадиган ва конвертирланмайдиган валюталар мавжуд экан.
Давлат валюта курсларини баркарорлаштириш учун эхтиёт (захира) лардан фойдаланиш, савдо сиёсати, валютали назорат ва ички макроиктисодий тартибга солиш усулларидан кенг фойдаланилади.
Валюта курсларининг тебраниб туришларини “харид килиш лаёкатининг паретет” назарияси ёрдамида тушунтириб берилади. Бу назарияга кура курсли нисбатларни аниклаб бериш учун икки мамлакат истеъмол товарлари шартли “халтаси” бахоларни таккослашни талаб килар экан.
Валюта курси бир мамлакат валюта бахосининг бошка мамлакат валютасида ифодаланишини билдиради. Валюта курсларининг иккита бир-бирига карама- карши вариантлари мавжуд, яъни миллий валюталарнинг бир-бирига айирбошлаш курси, талаб ва таклиф билан аникланадиган эгилувчан ёки сузиб юрувчи валюта курслари тизими ва кайд килинган валюта курслари тизимларидан иборат.
Таянч иборалар.
Валюта курси, халкаро валюта муносабатлари, халкаро тулов обороти, Ташки савдо, халкаро хисоб-китоб, валюта, миллий валюта, халкаро валюта , жахон пули, жахон валюта тизими, валюта курсларини урнатиш ва саклаб туриш механизми, валюта бозори, валюта ёрдамида тартиблаш, халкаро пул бирликлари, валюта муносабатлари, олтин, валюта конвертирлашуви, эркин конвертирлашув, кисман конвертирлашув, конвертирланмайдиган валюта, расмий резервлар ёрдами билан бозорни манипуляция килиш, валюта захиралари, савдо сиёсати, валюта назорати, бож, квота, экспортли субсидия, валютага жахон бозоридаги ишонч, валютада интервенция, дисконт сиёсати, эркин сузиб юрувчи валюта курслари, истеъмолчи дидидига узгаришлар, даромадлардаги нисбий узгариш, баходаги нисбий узгариш, нисбий реал фоиз ставкалари, олиб сотарлик, котировкалаш, тескари котировкалаш ва бошкалар.
Do'stlaringiz bilan baham: |