Kkkkkkkkk

Биринчидан,
трансферт тўловлари орқали ёрдамга мухтож, 
бокиманда, ногирон ва ишсизларни нафакалар билан таъминлайди. 
Иккинчидан,
давлат бозорга аралашуви орқали даромадлар тақсимланишини 
ўзгартиради. Фермерларга кафолатланадиган баҳо ва минимал иш хақи 
тўғрисидаги 
қонунчилик 
давлатнинг 
айрим 
гуруҳ 
аҳолиларининг
даромадларини тенглаштириш мақсадида баҳони тартибга солиб туришга 
мисол була олади. Бундан ташқари аҳолидан олинадиган даромад 
солиқларининг фоизлар бўйича табакаланиши ҳам кам таъминланган аҳолини 
қўллаб-қувватлаш мақсадида олиб борилаётган дастурлардан биридир. 
Иқтисодчиларга бозор фаолияти бўзилишининг икки ҳолати маълум. 
Биринчидан
, керак бўлмаган товар ва хизматларни ишлаб чиқаришда қандай 
ресурслар бўлишидан катъий назар иқтисодий жиҳатдан фойдалилигини 
аниқлашда ажратиб кўрсата олмайди. Биринчи ҳолатда ресурсларни тусланиши 
билан ёки қўшимча самара, иккинчидан эса давлат ёки ижтимоий манфаатга 
боғлиқ. 
Олдинги 
мавзуларда 
курдикки 
рақобатли 
бозор 
тизимининг 
қулайликларидан бири бўлиб ресурсларни самарали тақсимлашлардан иборат 
экан. Ёки бошқача айтганда, ҳар бир турдаги товар ва хизматларларни ишлаб 
чиқаришда ресурслар ”тўғри” ёки мақбул тақсимланади. Шу билан бирга 
рақобатли бозордаги ресурсларнинг самарали тақсимланишида яширинча 
равишда камчиликлар ҳам мавжуд. Яъни, ҳар хил турдаги товар ва хизматларни 
ишлаб чиқариш ёки истеъмол қилишда қўшимча самара еки товланиш 
бўлмайди деб ҳисобланади. Товланиш товар ва хизматларни ишлаб чиқариш 
ёки исътемол қилиш билан боғлиқ бўлган имконият ва харажатлар учинчи бир 
томонга яъни бевосита сотувчи ёки сотиб олувчи бўлмаган томонга ўтади. 
Товланиш шунингдек қўшимча самара деб ҳам юритилади. Чунки, у бозор олди 

---

102 
- сотдисида катнашаётган индивид ёки гуруҳлар ҳисобига тўғри келадиган 
имконият ва харажатларни билдиради. 
Товланиш харажатлари товарларни ишлаб чиқариш ёки истеъмол 
қилишда учинчи бир томондан кутилмаган харажатлар пайдо бўлиши товланиш 
харажатларини билдиради. Бу харажатларнинг кўпгина қисми атроф муҳитнинг 
ифлосланиши билан боғлиқ. Давлат харажатларининг товланиши натижасида 
ресурсларнинг номутаносиб тақсимланишини олдини олиш учун қонунлар ва 
ўзига хос солиқлар қабул қилади.
Ўзбекистоннинг бозор иқтисодиёти ривожланишига аралашувидан 
асосий мақсади, иқтисодиётга янги демократик усуллар билан раҳбарлик 
қилиш, барча ҳорижий мамлакатлар билан самарали иқтисодий интеграцияга 
ўтиш, ИТТ ютуқларидан самарали фойдаланиш асосида ресурслардан самарали 
фойдаланишни 
йўлга 
қуйиш 
ва 
аҳолининг 
турмуш 
даражасини 
юксалтиришдир.