Kkkkkkkkk

 
1.4. Ёпиқ ва очиқ иқтисодиёт тушунчаси.
Ҳар бир мамлакат кўплаб ҳалқаро иқтисодий алоқаларга эга. Яъни, ўзаро 
товарлар, хизматлар, ахборотлар, капитал ва ишчи кучлари билан 
айирбошлашлардан иборат. Бундай алоқаларнинг ривожланиш даражасига 
қараб иқтисодиётнинг қай даражада очиқлиги аниқланади. 
Очиқ иқтисодиёт бу шундай иқтисодки, унда мамлакатнинг барча 
фуқоралари ҳалқаро товар ва капитал бозорида олди-бердиларни чекланмаган 
ҳолда амалга оширишлари мумкин. Бироқ, шундай мамлакатлар ҳам борки 
ўзининг қобиғига ўралиб қолган. Масалан, собиқ СССР - нинг урушгача бўлган 
даври. Ҳалқаро савдода иштирок этмайдиган иқтисодиёт ёпиқ иқтисодиёт деб 
аталади. Таъкидлаш лозимки ҳозирги кунда мутлоқ бундай иқтисодиёт мавжуд 
эмас. 
Аммо, 
макроиқтисодий 
таҳлил 
ва 
истиқболни 
белгилашда 
фойдаланиладиган моделларда бундай мавхумларга йўл қуйилади. Ёпиқ 
иқтисодиёт моделида товарлар, хизмат ва капитал оқимлари миллий чегаралар 
ташқарисига чиқмайди ҳамда унда асосий макроиқтисодий айният қуйидаги 
кўринишга эга бўлади: 
У = С + I + G
Бунда, У-миллий маҳсулот, даромад. С-уй хўжалигининг ўз мамлакатида ишлаб 
чиқарилган маҳсулотларни харид қилишга сарфланган истеъмол харажатлари. 
I-шу мамлакат ишлаб чиқарувчиларининг ўз мамлакати инвестиция 
товарларига харажатлари. G-давлат томонидан ўз мамлакати товар ва 
хизматларини харид қилиш.
Очиқ иқтисодиётда мамлакатлар ўртасида ўзаро алоқалар мавжуд ва у 
миллий иқтисодиётда товарлар ва даромад ҳаракатида намоён бўлади. Асосий 
иқтисодий тенгликка қўшимча кўрсаткич киритилса, у қуйидаги кўринишга эга 
бўлади. У = С + I + G + NХ

---

14 
Бунда, NХ- ҳорижликларнинг шу мамлакат ичкарисида ишлаб чиқарган товар 
ва хизматларга қилган харажатлари билан ҳорижда ишлаб чиқарилган товар ва 
хизматларга ички харажатлар ўртасидаги, қисқача айтганда экспорт ва импорт 
ўртасидаги фарқ.