Kkkkkkkkk

9.3. Муаммо, танқид ва мураккаблашиш.
Қоғоздаги фискал сиѐсат билан амалдаги фискал сиѐсат ўртасида катта фарқ бор. Шунинг учун фискал сиѐсатни амалга оширишда тускинлик қиладиган айрим муамммоларга тўхталиб утмокчимиз.
Фискал сиѐсатни амалга ошириш айрим вақт муаммоларини хал қилишни талаб қилади.

1. 
   Вақтинчалик босиб ўтилган йўлни аниқлаш - бу асосан иқтисодиѐтда ишлаб чиқариш пасайишига кетиш олдидаги ѐки инфляция олдидаги қисқа вақт ҳисобланади. Бу вақтда иқтисодиѐтнинг келажакдаги ривожланиши тўғрисида аниқ бир фикр айтиш қийин. Иқтисодий прогнозлаштириш Иқтисодий ривожланиши тўғрисида маълум бир йўл-йурик кўрсатса ҳам, иқтисодиѐт тўрт ѐки олти ойлик камайишни ѐки инфляцияни босиб утган бўлади.
   
2. 
   Маъмурий сусткашлик. Одатда Ҳукумат томонидан иқтисодиѐтни тургунликдан олиб чиқиш учун қабул қилинадиган фискал сиѐсат анча вақт утказиб қабул қилинади. Бу вақтда эса Иқтисодий вазият ўзгаради ва қабул қилинган чора-тадбирлар умуман керак бўлмай қолади.
   
3. 
   Вазифавий кечиқиш. Шунингдек ҳукуматнинг қабул килган тадбирлари ишлаб чиқишга жорий килгунча анча вақт утиб кетади.
   

Мамлакат фискал сиѐсати сиѐсий аренада Ташкил топади ва бу Иқтисодиѐтни барқарорлаштириш учун фойдаланишда қийинчиликларга олиб келади.

1. 
   Бошқа мақсадлар. Харажатлар ва солиқ тизими иқтисодий барқарорликка эришишда ягона давлат сиѐсати бўлиб ҳисобланмайди. Шунингдек давлат умумий истеъмол ва даромадларни қайта тақсимлаш ва бошқа жараѐнларни товар ва хизматлар билан таъминлаш муаммоларини хал қилиш каби вазифаларни ҳам бажариши керак.
   
2. 
   Рағбатлантирувчи чора-тадбирларга қизиқиш. Бюджет камомади сиѐсий жиҳатдан маълум бир миқдорда қўллаб-қувватланса, бюджет ортиқчалиги эса катта муаммо ҳисобланади. Сиѐсий жиҳатдан солиқларни камайтириш ва харажатларни ошириш кенг тарқалган тадбир ҳисобланади. Солиқларни ошириш аҳоли нарозилигига олиб келса, харажатларни камайтириш сиѐсий жиҳатдан анча хавфлидир.
   

3.Сиѐсий сабабларга кўра бир-бири билан боғланган давра. Айрим иқтисодчилар ҳисоблашадики кўпгина сиѐсий кучларнинг асосий мақсади мамлакат Иқтисодиѐтини кўтариш эмас, балки ҳукуматга сайланиш, яъни мансаб эгаллашдан иборатдир. Шунинг учун кўпгина иқтисодчилар сиѐсий сабабларга кўра бир-бири билан боғланган ишчан давра тушунчасини киритишган. Яъни, уларнинг фикрича сиѐсатчилар ўзларининг сайловчиларини максимум қўллаб қувватлаш мақсадида иш олиб боришади. Бундай вазиятда фискал сиѐсат иқтисодиѐтни издан чиқаришини билса ҳам хийла-найранглар ишлатишга ҳаракат қилишади. Демак, бундан келиб чиққан ҳолда шундай хулосага келишимиз ҳам мумкинки фискал сиѐсат иқтисодий тебранишлар сабабчиси ҳам бўлиши мумкин экан.
Ўрин алмашиш самараси. Ўрин алмашиш самараси моҳияти шундан иборатки, рағбатлантирувчи (камомадли) фискал сиѐсат фоиз ставкалари ўсиши ва инвестицион харажатлар камайишига мойиллик яратади. Масалан, Иқтисодиѐт камайиш жараѐнида ва давлат фискал сиѐсат тариқасида давлат харажатлари миқдорини оширади. Давлат пул бозорига камомадни молиялаштириш мақсадида чиқади. Чунки, харажатлар фоиз ставкаси билан тескари боғлиқликка эга. Демак, айрим инвестициялар қабул қилинмайди. Агарда инвестициялар давлат харажатларининг усган қисми миқдорида камайса фискал сиѐсат самарасиз бўлган булар эди.