Kkkkkkkkk

1.4. Ёпиқ ва очиқ иқтисодиѐт тушунчаси.
Ҳар бир мамлакат кўплаб ҳалқаро иқтисодий алоқаларга эга. Яъни, ўзаро товарлар, хизматлар, ахборотлар, капитал ва ишчи кучлари билан айирбошлашлардан иборат. Бундай алоқаларнинг ривожланиш даражасига қараб иқтисодиѐтнинг қай даражада очиқлиги аниқланади.
Очиқ иқтисодиѐт бу шундай иқтисодки, унда мамлакатнинг барча фуқоралари ҳалқаро товар ва капитал бозорида олди-бердиларни чекланмаган ҳолда амалга оширишлари мумкин. Бироқ, шундай мамлакатлар ҳам борки ўзининг қобиғига ўралиб қолган. Масалан, собиқ СССР - нинг урушгача бўлган даври. Ҳалқаро савдода иштирок этмайдиган иқтисодиѐт ѐпиқ иқтисодиѐт деб аталади. Таъкидлаш лозимки ҳозирги кунда мутлоқ бундай иқтисодиѐт мавжуд эмас. Аммо, макроиқтисодий таҳлил ва истиқболни белгилашда фойдаланиладиган моделларда бундай мавхумларга йўл қуйилади. Ёпиқ иқтисодиѐт моделида товарлар, хизмат ва капитал оқимлари миллий чегаралар ташқарисига чиқмайди ҳамда унда асосий макроиқтисодий айният қуйидаги кўринишга эга бўлади:
У = С + I + G
Бунда, У-миллий маҳсулот, даромад. С-уй хўжалигининг ўз мамлакатида ишлаб чиқарилган маҳсулотларни харид қилишга сарфланган истеъмол харажатлари.
I-шу мамлакат ишлаб чиқарувчиларининг ўз мамлакати инвестиция товарларига харажатлари. G-давлат томонидан ўз мамлакати товар ва хизматларини харид қилиш.
Очиқ иқтисодиѐтда мамлакатлар ўртасида ўзаро алоқалар мавжуд ва у миллий иқтисодиѐтда товарлар ва даромад ҳаракатида намоѐн бўлади. Асосий иқтисодий тенгликка қўшимча кўрсаткич киритилса, у қуйидаги кўринишга эга бўлади. У = С + I + G + NХ
Бунда, NХ- ҳорижликларнинг шу мамлакат ичкарисида ишлаб чиқарган товар ва хизматларга қилган харажатлари билан ҳорижда ишлаб чиқарилган товар ва хизматларга ички харажатлар ўртасидаги, қисқача айтганда экспорт ва импорт ўртасидаги фарқ.
Қисқача хулосалар.
1.Макроиқтисодиѐт фани иқтисодиѐтни тўлигича, яъни аҳоли даромадларининг ўсиши ва камайиши, ишсизлик, ишлаб чиқарилаѐтган товар ва хизматлар нархларининг ўзгариш даражаси ва шунингдек бошқа макроиқтисодий муаммоларни ўрганади. Макроиқтисодчилар нафақат ушбу ҳолатларни тушунтиришни, балки иқтисодиѐтни ривожлантириш учун иқтисодий сиѐсатлар ҳам олиб борадилар.

2. 
   Микроиқтисодиѐт уй хўжалиги, фирмалар даражасида иқтисодий муаммоларни ўрганиш ва ҳал қилиш билан шуғулланади. Макроиқтисодий вазиятлар асосида микроиқтисодий алоқалар ва таҳлиллар ѐтганлиги учун ҳам макроиқтисодчилар кўп холларда микроиқтисодиѐт усулларидан фойдаланишади.
   
3. 
   Иқтисодиѐтдаги барча муаммоларни ҳал қиладиган ягона модел мавжуд эмас. Шунинг учун ҳам макроиқтисодчилар ҳар бири алохида муаммоларни ҳал қиладиган кўпгина моделлардан фойдаланишади.
   
4. 
   Иқтисодий моделларнинг асосий шартлари нархларнинг эгилувчан ѐки ноэгилувчанлигини изоҳлашдан иборат. Кўпгина макроиқтисодчилар ҳисоблашича иқтисодий моделлар иқтисодиѐтни ўзоқ муддатга ривожланишини кўрсатади. Шунинг учун ҳам қисқа даврларда нархлар ноэгилувчан бўлиб ҳисобланади.