|
9-BOB
Dasturlash bo’yicha tavsiyalar
Bu qismda C++ tilining obyektga yo’naltirilgan imkoniyatlari qaralgan, endi dasturni yozish jarayonida paydo bo’ladigan muammolarni turli hollarda qanday vositalarni tanlash afzalroq, nimaga alohida e’tibor berish kerak, dastur samarali va oson bajariladigan bo’lishi uchun nima xalaqit berishi kabilarga to’xtalamiz.
Bir qiymatli tavsiyalar berish mumkin emas – faqat C++ ishlash mexanizmini tushunish uni savodli ishlatishga imkon beradi.
Har qanday dasturiy mahsulotni yaratish loyihalashdan boshlanadi va bunda paydo bo’ladigan eng birinchi masala – dastur obyekt – yo’naltirilgan bo’lish yoki yoki bo’lmasligini aniqlash hisoblanadi obyekt-yo’naltirilgan dasturlash nafaqat zaruriy dastur hajmini oshishi va uning yozilishini murakkab bo’lmagan masalaga qo’llashga olib keladi. Agar masala qo’yilishni tahlil qilish jarayonida sinflar shajarasiga zarurat yo’qligi aniqlansa, ko’proq strukturali yondashuvdan foydalanish ma’qul. B.Straustup ma’lum tipdan bitta ko’p bo’lmagan obyekt zarur bo’lgan hamma joyda modular yordamida ma’lumotlarni yashirish bilan dasturlash uslubi yetarli.
Bir loyihada ikki yondashuvni aralashtirish tavsiya etilmaydi, chunki tayyor mahsulot qurish prinsiplari strukturali va obyekt-yo’naltirilgan kamchiliklariga ega.
Dasturlashni loyihalash texnologiyasi keyingi paytlarda ko’p adabiyotlar bag’ishlangan va bu masalani yoritish mazkur kitob vazifasiga kirmaydi. Jiddiy dasturiy loyihalarni qo’llashga kirishadiganlar uchun dastlab F.Bruksa, G.Bucha va B.Straustup kitoblari o’rganish uchun tavsiya etiladi. Endi esa dastur yaratishni navbatdagi bosqichi – dasturiy kodni yozish jarayonida nimalarga e’tibor qaratish masalalari qaraladi.
Sinfni yaratishda, ya’ni ma’lumotlar yangi tipini yaratishda uning interfeysi foydalanuvchi dasturiga kirish mumkin bo’lgan sinf bilan ishlash vositalarini jiddiy o’ylab ko’rish lozim.
III-QISM
STANDART KUTUBXONA
Har qanday dasturda til operatorlaridan tashqari dasturlash muhitiga kiritiluvchi kutubxonalar vositalari ishlatiladi. Turli muhitlar dasturchi ixtiyoriga dasturni yaratishni osonlashtiruvchi vositalar jamlanmasini beradi, masalan Microsoft Visual C++ va Borland C++ kompilyatorlari Windows ilovalarni yozish uchun sinflar kutubxonalarini o’z ichiga oladi. Kutubxonalarning bir qismi standartlashgan, ya’ni C++ tilning ixtiyoriy kompyuteri bilan qo’yilishi lozim.
C++ standart kutubxonani shartli ravishda ikkita qismga ajratish mumkin: birinchisiga C kutubxonasidan meros funksiyalar, makroslar, tillar va konstantalar kiradi, ikkinchisiga – C++ ning sinflari va boshqa vositalari kiradi. Kutubxonaning birinchi qismi standart kutubxonaning funksiyalari bo’limida qaralgan. Konstantalar, makroslar va tiplar ro’yxati 5-ilovada, funksiyalar ro’yxati esa-6ilovada keltirilgan. Ikkinchi qism standart tipdagi hamda nostandart aniqlangan ma’lumotlarni kiritish, chiqarish, saqlash va qayta ishlash uchun zarur sinflar, shablonlar va boshqa vositalarni o’z ichiga oladi.
Standart kutubxonani quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
Oqim sinflar operativ xotira va tashqi qurilmalar orasidagi (masalan, disklar va konsollar orasidagi) hamda operativ xotira doirasidagi ma’lumotlar oqimlarini boshqarish uchun mo’ljallangan.
Satr sinfi qulay va xatolardan himoya qilingan simvol satrlar bilan ishlashga mo’ljallangan.
Konteyner sinflar ma’lumotlari saqlash uchun eng ko’p tarqalgan strukturalar – masalan, ro’yxatlar, vektorlar va to’plamlarni amalga oshiradi. Kutubxonaga konteynerlardan foydalanuvchi algoritmlar ham kiradi.
Invertorlar konteyneri va boshqa sinflar elementlariga unifitsirlangan kirish uchun mo’ljallangan.
Matematik sinflar so’zuvchi nuqtali massivlarni samarali qayta ishlashni va kompleks sonlar bilan ishlashni qo’llab quvvatlaydi.
Dinamik sinflar tiplarni dinamik identifikatsiyalash va xatolarni obyektga yo’naltirilgan qayta ishlashni ta’minlaydi.
Qolgan sinflar xotirani dinamik taqsimlash, loal xususiyatlarga moslashishni, funksional obyektlarni qayta ishlashni va h.k.larni ta’minlaydi.
Kutubxonaning konteyner sinflar, algoritmlar va iteratorlar kiruvchi qismi shablonlar standart kutubxonasi deb ataladi (STL – Standart Template Library).
Standart kutubxona vositalaridan foydalanish uchun dasturga include buyrug’i yordamida mos sarlavha fayllarni kiritish talab etiladi. Masalan, oqimlar da, royxatlar da tavsiflangan. Kengaytmasiz sarlavhali fayllar elementlari .h std nomlar fazosida aniqlangan va bir xil nomdagi kengaytmali .h fayllar. Standart kutubxona sarlavhali fayllar ro’yxati 4-ilovada keltirilgan.
C++ sarlavhali fayllar nomlari C kutubxonaning std nomlar fazosida aniqlangan c harfi bilan boshlanadi, masalan, , , ko’rinishdagi har bir sarlavhali fayllar uchun global nomlar fazosida o’sha nomlarni aniqlovchi fayl mavjud (yoki ).
Do'stlaringiz bilan baham: |
