Кирисиў. Жеке раўажланыў биологиясы пәниның раўажланыў

Жыныссыз көбейиўдиң өзгешеликлери 

---

27 
Жыныссыз көбейиўде арнаўлы жыныс клеткалары қәлиплеспей, 
соматикалық дене клеткалары жаңа организмге баслама береди. 
Бир клеткалыларда жыныссыз көбейиў олардың денесиниң екиге ямаса көп 
клеткаларға бөлиниўи арқалы өтеди, ал айырым көп клеткалыларда айрықша 
клетка спора (мох, папортник ҳәм тағы басқалар) пайда болып, гейпара көп 
клеткалыларда бүртиклениў менен иске асады (гидра ҳәм тағы басқалар). 
Вегетативлик көбейиўде әдепки организмниң бир бөлими жаңа төлге 
баслама береди, бул жоқары өсимликлерге тән. Адам қолдан жасалма жол 
менен өсимликлерди вегетатив-таяқшадан, өткерме, сабыў жолы менен 
көбейтеди. Сондай-ақ әпиўайыларда жыныслы көбейиў еки клетканың 
биригиўи ямаса копуляция жолы менен иске асыўы мүмкин, ал басқа 
жағдайларда еки организмниң ўақытынша қосылыўынан коньюгация 
нәтийжесинде ядро ҳәм клетка бөлимлери алмасады. 
Эндомиксисте айырым организмлерде ядроның реорганизациясы ямаса 
қайта шөлкемлесиўи болады. 
Ҳайўанлардың жыныссыз көбейиўлери 
Өсимликлердеги түрли көбейиўлердей ақ ҳайўанатларда да жыныссыз 
көбейиў бир қанша тарқалған. 
Жыныссыз ямаса вегетативлик көбейиўде мәйек клеткалары ҳәм 
сперматозоидлар қатнаспай жаңа организм соматикалық клеткалардан 
раўажланады. 
Бластогенез-термини сүт емизиўшилердиң ҳәм адамның ерте раўажланыў 
стадияларын 
белгилейди, 
ал 
бластозоид 
жыныссыз 
раўажланыўшы 
организмлерди белгилейди. 
Ботаниклер вегетатив көбейиў қубылысынан спорадан раўажланған 
организмлерди бөлип жыныссыз деп есаплайды ҳәм бул өсимликлер 
дүньясында кең тарқалған. 
Ҳайўанларда жыныссыз раўажланыў кең тарқалып, соның ишинде төменги 
көп клеткалылар (булытлар, ишек қуўыслылар, төменги қуртлар) 
личинкаларында, форонидларда, айырым ийнетерилилерде, қабықлыларда 
ушырасады. 
Өзиниң биологиялық механизми жағынан жыныссыз көбейиўге ишек 
қуўыслыларда, 
буўын 
аяқлыларда, 
омыртқалыларда 
ушырасатуғын 
полиэмбриония жақын турады.