Kirish,,0'rta asrlar tarixi haqida

22-§. Fransiyada markaziy hokimiyatning vujudga kelishi
Tayanch tushunchalar: Feodal tarqoqlik oqibatlari. Mamlakatni birlashtirish sabablari. Birlashtirish tarafdorlari va dushmanlari.
Ichki siyosiy ahvol. IX asrda G’arbiy Yevropada feodal tarqoqlik yuz bergan edi. Buning natijasida davlatlar mayda-mayda bo`laklarga bo`linib ketgan. Ularning har biri deyarli mustaqil davlat (mustaqil mulk) edi. Oqibatda qirol hokimiyati zaiflashgan. Uning ta'sir doirasi o`ziga qarashli mulk chegarasidan nariga o`tmagan.
Fransiyaning o`zi 14 ta yarim mustaqil mulkka (davlatga) bo`linib ketgan edi. Ularni boshqargan gersog yoki graflar o`zlariga qarashli mulkda aholidan soliq yig`ganlar, sud ishlarini amalga oshirganlar.
Ba'zi feodallarning yer-mulki qirolnikidan ko`p edi. Binobarin, ular qirollardan boyroq va qudratliroq bo`lgan.
Gersog va graf (yirik feodal)lar „qirol tenglarning birinchisidir" xolos, deb hisoblar edilar.
Birlashish sabablari. X - XI asrlarda mamlakatda ishlab chiqaruvchi kuchlar yanada o`sdi. Bu o`z navbatida savdo-sotiqning rivojlanishiga sabab bo`ldi. Savdo-sotiqning rivojlanishi mamlakat viloyatlari o`rtasida mehnat taqsimotining vujudga kelishiga olib keldi.
Yodda tuting Viloyatlar o`rtasidagi mehnat taqsimoti har bir viloyatning ishlab chiqarishning u yoki bu sohasiga ixtisoslashuvidir.
Bir viloyatda temir rudasi, ikkinchisida oziq-ovqat mahsulotlari, uchinchisida esa movut ishlab chiqarish yetakchi sohaga aylangan. Bu hodisa viloyatlarning o`zicha yashashi holatiga barham bergan.
Ularni bir-biri bilan chambarchas bog`lagan. Hatto feodallar ham, krepostnoylar ham bu jarayonga tortilgan.
Feodallar hunarmandchilik buyumlari hamda shahardan keltiriladigan boshqa tovarlarni sotib olish uchun tobora ko`proq pulga muhtoj bo`la boshlaganlar. Shu tufayli barshchina va obrokni ham pul to`loviga o`tkaza borganlar.
Obrokni pul bilan to`lash krepostnoylarni bozor bilan bog`lab qo`ygan. Ular endi o`z chek yerlarida yanada ko`proq mahsulot yetishtirishga harakat qilganlar. Ortiqcha pulga ega bo`la boshlagan krepostnoy bora-bora pul evaziga o`z erkini sotib ola boshlagan. Shu tariqa krepostnoy qaramlikdan ozod bo`lib, erkin ishlab chiqa-ruvchiga aylangan. Bu esa mamlakatni birlashtirish uchun sharoit yaratgan.
Mamlakatning bundan keyingi taraqqiyoti ishlab chiqaruvchi kuchlarning yanada o`sishi va savdo-sotiqning rivojlanishiga bog`liq bo`lib qolgan. Biroq mamlakatda davom etayotgan feodallar o`rtasidagi o`zaro urushlar taraqqiyot yo`lidagi asosiy g`ovga aylangan edi.