Yong‘inning oldini olish tizimi – yong‘in sodir bo‘lish sharoitlarini bartaraf etishga qaratilgan tashkiliy tadbirlar va texnik vositalar majmuidan iboratdir. Ushbu tadbirlar ishlab chiqarishda mumkin qadar ko‘proq yonmaydigan va qiyin yonadigan materiallarni ishlatish, texnologik jarayonlarni to‘liq mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish, yong‘inga xavfli qurilmalar o‘rnatilgan xonalarni yonmaydigan materiallar bilan boshqalardan ajratish yoki ularni mumkin qadar tashqarida o‘rnatish, yonuvchi moddalar uchun germetik idishlar va jihozlardan foydalanish, bino havosi tarkibidagi yonuvchi gaz, bug‘ va changlar miqdorini ruxsat etilgan darajada saqlash, isitish jihozlaridan to‘g‘ri foydalanish va shu kabi boshqa tadbirlar orqali amalga oishiriladi.
Yonuvchi muhitda yong‘inga olib keluvchi manbaning hosil bo‘lishini oldini olish esa ishlab chiqarishda yong‘in manbasini hosil qilmaydigan mashinalar, mexanizmlar va jihozlardan foydalanish, mashina va mexanizmlardan foydalanish qoidalari va rejimlariga to‘liq rioya etish, elektr statik zaryadlari va yashinga qarshi himoya vositalaridan foydalanish, materiallar va moddalarning issiqlik ta’sirida, kimiyoviy hamda mikrobiologik usulda o‘z-o‘zidan alangalanish sharoitlarini bartaraf etish, belgilangan yong‘inga qarshi tadbirlarni to‘liq amalga oshirish, bino chegarasini davriy ravishda tozalab turish kabi tadbirlar orqali amalga oshiriladi.
Muqim o‘t o‘chirish vositalari yong’inni o‘chirishda doimo tayyor holda bo‘ladi. Bu ularning katta afzalliklaridan biridir. Hozirgi paytda karbonat kislotali OSU-5, OSU-5P, havo-ko‘pikli OVPU-250; xladonli OS-8M, OS-8MD, OF-40, kukunli OP-250 muqim o‘t o‘chirish uskunalari ishlab chiqarishda qo‘llaniladi. Muqim o‘t o‘chirish uskunalari qo‘lda va avtomatik ravishda yong’in haqida xabar beruvchi asboblar yordamida ham ishga tushirib yuborilishi mumkin. Muqim o‘t o‘chirish uskunasining ishlash uslubi 5.7-rasmda ko‘rsatilgan.
5.7-rasm. Muqim o‘t o‘chirish uskunasi sxemasi.
Yong’indan himoya qilinishi zarur bo‘lgan xona 1 shiftiga avtomatik ravishda o‘t o‘chirish uskunasining quvurlari 2, ularga o‘rnatilgan o‘t o‘chiruvchi kallaklari 3 va yong’in haqida xabar beruvchi vosita 4 bilan xabar beruvchi tarmoq ulangandir.
Xonaning biron yerida yong’in chiqsa, o‘sha yerdagi xabar beruvchi vositaga ta’sir qilib va elektr tarmog‘i bo‘ylab buyruq beruvchi apparat 7 ga xabar keladi va bu xabar ijro etuvchi mexanizm orqali ishlatib yuboruvchi uskuna 8 ga beriladi. O‘z navbatida bu uskuna o‘t o‘chirish sistemasi 9 ni ishlatib yuboradi (sxemada azot to‘ldirilgan balonlar ko‘rsatilgan) undagi o‘t o‘chiruvchi modda 6 va 2 quvurlardan o‘tib o‘t o‘chirish kallaklari uchiga etib boradi. Yong’in haqida xabar beruvchi vosita 4 ishlagach, bo‘yruq beruvchi apparat 7 yong’in vahimasi haqida xabar beruvchi uskuna 11 ni ishlatib yuboradi. Muqim o‘t o‘chirish sistemasini ishlatib yuborish, yuqoridagidek avtomatik ravishda hamda 10-qo‘lda yurgazib yuborish boshqarmasi orqali amalga oshirish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |