Кириш рввиПУ

Amaliy mashg’ulot-16

Avtomat rostlash tizimlari sxemalari bilan tanishish
Avtomatik boshkaruvning uzluksiz tizimlari katorida diskret tizim xam keng tarkalmokda. Ushbu tizimda kirish kattaligini uzluksiz uzgarishida bita zvenoda chiqish kattaligi uzluksiz emas diskret uzgaradi. Uzluksiz uzgarishini diskret (uzun-uzun, sakrab uzgarishi)ga aylanish jarayoni kvantovniy deb ataladi. Kvantovanie usuliga karab diskret tizim impulьsli, releyli va tsifrovoy (rakamli) tizimga bulinadi. Impulьsli tizimda kvantovanie vaqt buyicha amalga oshadi, ya’ni teng vaqt oraligidan sung uzluksiz kattalik mikdori belgilanadi va impulьs makmida yuboriladi. Releli tizimda kvantovanie daraja buyicha amalga oshriladi, ya’ni uzluksiz signal kirish signaliga ma’lum darajaga yetganda chiqish signali diskret (sakrab) uzgaradi va kirish signali boshka ma’lum darajaga yetmaguncha uzgarmay koladi. TSifrovoy tizimda bir vaqtni uzida vaqt buyicha va daraja buyicha kvantovanie buladi. Impulьsli tizimlar uzluksiz xarakat elementini birlashtiruvchi uzluksiz kismlar va impulьs elementlar yigindisi sifatida kurib chikilishi mumkin. Impulьs element amalga oshiradigan vaqt buyicha kvantovanie jarayoni 1-rasmda kursatilgan.Kat’iy belgilangan vaqt momentlarda chiqish signali 5 (1.a rasmdagi tutash chizik) impulьs shaklida beriladi, tugri burchakli impulьslarni kurib chiqamiz.(1,brasm) UlarTdavrbilanketmaketkeladi.

Demak, signal fakat 0,t,2t,3t…..nt vaqt momentida buladi. SHuning uchun impulьsiv signalni vaqtga boglikligini x(nT) bilan belgilash mumkin. Bunaka diskret signalini uzatilishi uzluksiz uzatish oldida ustunlikka ega, bu xolat esa diskret tizim keng tarkalganidan dalolat beradi.Boshkarilayotgan kattalikni ulchash tizimi yaxshilanadi, chunki ob’ekt ulchov elementi bilan vaqtning kiska oraligida yuklanadi.2-rasmda dvijokli 2 potentsiometrdan 1 tashkil topgan impulsli ulchov elementi kursatilgan.Dvijokni xarakatlanishi ushbu dvijokli tyaga bilan birlashgan silfondagi bosim bilan aniklanadi. Uzatadigan dujka 4 prujinaga osilgan 5 va doimiy tezlik bilan aylanadigan ekstsentrik (kulachok) 6 ta’sirida vaqti bilan dvijokni 2 potentsiometrga 1 sikadi. CHiqish kuchlanishi Uvыx doimiy uzunlikning tugri burchak impulsi ketma ketligini namoyon etadi.Xar bir ipmulsning amplitudasi potentsiometr urami urtacha nuktasidan dvijokni ogishiga proportsionaldir.

Potentsiometrik datchikni ishonchli ishlashi uchun dvijok va obmotka orasida yaxshi kontakt talab etiladi, va bu yetarlicha kuch bilan bosilganda erishiladi. Ammo katta kuch bilan bosilganda dvijokni silьfon xarakatlantirilmaydi, ya’ni ulchov elementning sezuvchanligi kamayadi. Impulsni datchik ikkala talabni xam qondirishga qodir: dvijok va obmotka urtasidagi trenie bulmasa silfon dvijokni siljitadi, dvijok yetarlicha 5 yordamida chiqish kuchlanishi olinadi.

Impulsli signalda signal uzatish liniyasini utkazuvchanlik kobiliyati oshadi, chunki bir ma’lumot manbai impulsi oraligida boshka manba impulsi uzatiladi. Impulsli kurilmalar kichik gabaritli va ogirlikda buladi, uzluksizga qaraganda, chunki urtacha qamroq quvvat iste’mol qiladi. Impuls element sifatida kuprok elektron kalitlar ishlatiladi, ular diskret tizimda elektron kommutatsiyani ta’minlaydi.