Кириш рввиПУ

3-Ma’ruza
Priisklar va kar’erlar elektr uskunalaridan foydalanish xususiyati

Reja:

1. 
   Elektr jihozlariga qo’yilgan talablar va ularni ekspluatatsiya qilish shartlari.
   
2. 
   Elektr energiyani taqsimlashning magistral sistemasi.
   

Elektr jihozlariga qo’yilgan talablar va ularni ekspluatatsiya qilish shartlari.

Ochiq kon ishlarida keng ko’lamda yuqori mehnat unumdorligiga erishishga zamin yaratuvchi qudratli mashina va komplekslardan foydalaniladi. Ochiq kon va karьerlarda bir cho’michli va ko’p cho’michli ekskavatorlardan, burg’ulash stanoklari, gidromexanizatsiyalash qurilmalari, elektrovoz, koveyer qurilmalari, transportli ag’darmako’priklar va ag’darma hosil qiluvchi, suv chiqarib tashlovchi, dragalar, kompressor va yordamchi qurilmalardan foydalaniladi. Ko’rsatilgan har bir mashina elektr jihozlariga va elektr energiyani olib kelish usuliga muayyan talabni da’vo qiladi.

Ochiq kon va karьerlarda qator o’ziga xos xususiyatlarga talab beradigan elektr jihozlari qo’llaniladi, ularga : ochiq havoda ishlash, konchilik mashinalarining davomli va doimiy joyidan siljishi, qattiq jinslarni burg’ulash-portlatish ishlari ap yumshoq jinslarni gidrosindirish, ochish va qizish ishlarida elektr yig’uvchi avtomatlashtirilgan mashinalar majmuasini keng qo’llash. Uzoq vaqt davomida foydalanilayotgan uskunalarni ochiq havoda ishlatish chang, qor va boshqalar ta’sirida ularni ahvolini yomonlashishiga olib keladi, shu sababli, ham uskunalarni ishonchliyligiga va xavfsiz xizmat qilishiga yuqori talab qo’yilishi zarur. Konlarda olib boriladigan portlashtish ishlari elektr jihozlarini portlash to’lqini va tog’ jinsi bo’laklari ta’siri ostida shikastlanishiga olib keladi. Elektr jihozlari, yoritish qurilmalari, elektr uzatuvchi liniyalar va boshqalarni himoya qilish va zararlanishini oldini olish uchun barcha zarur choralarni ko’rish lozim. Elektr tarmoqlari va elektr jihozlaridan ayniqsa seryog’in ob-havo sharoitida foydalanayotgan vaqtda elektr toki bilan shikastlanish xavfi yuqori bo’ladi. Ishning bir-biridan ancha tarqoqligi, ko’chma podstantsiyalarni qo’llanilishi va ulash puktlarida himoya vositalari, tarmoq holatini nazorat qilish, yer tutashtirishdan himoyalovchi qurilmalar katta qiyinchilik tug’diradi. SHuning uchun ham karьerlarda elektr qurilmalarni xavfsiz xizmat qilishini ta’minlashda katta e’tibor talab qiladi. Konchilik mashinalarida o’rnatilgan elektr jihozlari ( dvigatelь, generator, transformator, ishga tushirish va kommutatsion apparatlar) ushbu agregat va mashinalarning shovqin, titrash ( chayqalish) va tebranish kabi ishlash xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan sharoitlarda ishlaydi.

Elektr jihozlaridan foydalanganda yong’in kelib chiqishi mumkin, buning asosiy manbai yuqori haroratda tok uzatuvchilarning qizishi va elektr zaryadsizlanish ( kabel va yakkalangan uzatma) hisoblanadi. Yuqori haroratda yong’inlar o’chog’ining paydo bo’lishi sababi: mashina va apparatlarda, uzatmalardagi qisqa tutashuv va ortiqcha yuklash, zanjirda yuqori o’tish qarshiligi natijasida mahalliy o’ta qizish holati va boshqalar.