Кириш рввиПУ

Elektr uzatmalarni ishlash rejimi va ko’p cho’michli ekskavatorlarni quvvatlantirish usullari.

Elektrouzatmalarni loyihalashtirishda ishchi tartib va yuklanuvchi diagrammani bilish katta ahamiyatga ega. Bu ikkala narsa elektrouzatmaning quvvatini va o’ta yuklanish qobiliyatini, tezlikni rostlashning zarur chegarasini o’rnatadi, dvigatelni himoyasini to’g’ri tanlash va yana boshqa muhim masalalarni yechishni aniqlash imkonini yaratadi.

Ko’p cho’michli ekskavatorlarda asosiy elektrouzatma cho’mich yoki rotor zanjiri uzatmasi hisoblanadi. Avval cho’mich zanjiridagi elektrouzatma uning ishlash tartibi nuqtai nazaridan qarab chiqamiz. CHo’mich zanjiridagi elektrouzatma yuklanish tartibi notekis va u qiriladigan qirindilar qalinligi, tog’ jinslari yoki foydali qazilmalarning qattiqligiga bog’liq bo’ladi. Bundan tashqari yuklamaning notekisligi yetakchi barabandagi cho’mich zanjirini ulkan darajada ko’p qirrali shaklda shartlanganligidir.

Yumshoq jinslarda dvigatelda yuklamaning jadvali 1 rasmda keltirilgan. Diagrammadan ko’rinib turibdiki, yuklanish cho’qqisi cho’michning tuproqni har bir yorib kirishi holatidan hosil bo’ladi, o’pirilish esa har safar baraban uzatmasini qaytarib qo’yish natijasida kelib chiqadi.

1-Rasm. Elektrodvigatelning cho’mich zanjiri yuklamasi Jadvali.

Rotor g’ildiragi elektrouzatmasining ishlash tartibi va yuklamasi yuqorida qayd qilingan cho’mich zanjiridagi elektrouzatma ish tartibidan juda ham kam farq qiladi. Kam silkinish massasi va uncha ko’p bo’lmagan cho’michlar miqdori, bir vaqtning o’zida butunligicha tuproqni ajratuvchi, faqatgina iste’mol qilinadigan quvvatni o’ta keskin cho’qqisini ta’minlab beradi. 2-rasmda Qovushqoq tuproqni kovlab olishda rotorli g’ildirak elektrouzatmasida yuklama jadvali ko’rsatilgan.

Yuradigan mexanizmning elektrouzatmasi o’zgaruvchan yuklama cho’qqisi bilan uzoq davom etadigan rejimda ishlaydi. Yo’l holati va undagi qiyalik vaqtida yuklama cho’michli ramaga ta’sir qiluvchi shamol kuchi va yonlama yuklama bilan aniqlanadi. Ko’p cho’michli ekskavatorlarning yordamchi mexanizmlari va ko’tarma chig’ir, konveyerlar, elektro uzatmalarning burilishi mexanizmi yuklamasi va ishlash tartibi boshqa kon mashinalarining aynan bir xil ishlash tartibidek bo’lib, undan kam farq qiladi.

2-rasm. Rotor g’ildirakli elektrodvigatelning yuklanish jadvali.

Ko’p cho’michli ekskavatorlar 6 yoki 10 kVda karьerlardagi taqsimlovchi tarmoqdan, kam mehnat unumdorligiga ega ekskavatorlar esa 380-660 V kuchlanishli tarmoqdan quvvatlanadi.

Ko’p cho’michli ekskavatorlarda energiyani olib kelish usuli yuradigan uskunalar xiliga bog’liq bo’ladi.

Temir yo’lda harakatlanayotgan ekskavatorlarga energiya maxsus kabel joylashtirilgan barabandagi moslashuvchan kabel orqali uzatiladi; o’rmalovchi zanjirli ekskavatorga esa – uzunligi 500-600 mni tashkil qiluvchi moslashuvchan, ingichka tolalik kabel (yoki kabel barabaniga o’ralgan) orqali uzatiladi.