Кириш рввиПУ

Ag’darma hosil qiluvchi va ag’darma-transport ko’priklarining elektruzatma va elektrouskunalari.

Transport –ag’darma ko’prigi o’zi yuradigan, konlarda qisqa muddatlarda qazilgan yerning ichidan olingan jinslarni transport vositasida tashuvchi chiziqli konveyer ko’prik qurilmasidan iborat. Kompleksda ular bir yoki ikki ko’p cho’michli ekskavatorlar ishlaydi, ba’zida esa ekskavatorlar ko’priklar tuzilishi bo’yicha tiziladilar. Ko’priklarning elektr uzatmalari sxemasi kompleks va u bilan ishlovchi ekskavator sxemasi bilan bir-biriga bog’langan.

Transport –ag’darma ko’prigi 10000 t va undan ko’p bo’lgan beso’naqay va murakkab qurilma massasidan iborat. O’rnatilgan dvigatellarning umumiy soni 80 va undan ko’proq bo’ladi. Bu dvigatellar siljish (yurish), konveyerlar, yordam mexanizmlar ( moynasoslari, kompressorlar, temir yo’l surish mashinasi va boshqalar).

Transport –ag’darma ko’priklarning yuklama jadvali nisbatan bir tekis bo’lib, ahamiyatga ega bo’lmagan tig’iz qisqa muddatlari bilan o’ziga xosdir. Foydalanilayotgan quvvat miqdori dvigatel siljishi va konveyerlar dvigatellarining asosiy yuklamasi bilan aniqlanadi. Ishlash jarayonlarida transport –ag’darma ko’priklarini siljish zarurati mexanizmni yurishida o’ta muhim o’ziga xos bo’lgan uning katta massasiga bog’liq bo’ladi. Ko’p cho’michli ekskavatorlar va transport –ag’darma ko’priklari yurishida mexanizm elektrouzatmalariga qo’yilgan talab asosan o’xshashdir. SHu sababli ham bu yerda G-D tizimi bo’yicha elektrouzatma qo’llaniladi.

Transport –ag’darma ko’priklarining konveyer liniyalari uzatmasi ko’p hollarda tezlikni regulirovka qilishni talab qilmaydigan, ammo ortiqcha yukka o’ta sezuvchan fazali rotor va qisqa tutashuvchi asinxron dvigatellari orqali amalga oshiriladi.

Ko’pchilik yordamchi mexanizmlarning elektrouzatmasi asinxronli qisqa tutashtirilgan dvigatellar yordami bilan amalga oshiriladi. Elektr energiya eng ko’p iste’mol qiladigan transport –ag’darma ko’priklari hisoblanadi. Kabelli barabanlar yordamida 6 - 35 kV kuchlanishda ta’minlashni yaqin keltirish amalga oshiriladi.Ayrim hollarda 6 kV kuchlanishli kontaktli tarmoqdan foydalaniladi. Ag’darma hosil qilgichlar transport –ag’darma ko’priklaridan farqli o’laroq u bir tayanchli metall konstruktsiyani ifodalab, arqonda osib qo’yilgan va ko’tarib turuvchi lentali konveyer, uning yordamida kovlab olingan jinslarni ekskavatordan qo’shib ag’darib berish amalga oshiriladi. Ag’darma hosil qilgichlar konstruktsiyasi bo’yicha ikkita asosiy guruhga bo’linadi: temir yo’l tarkibi majmuasi bilan ishlovchi va lentali konveyer majmuasi bilan ishlovchi. Birinchidan relьsli yurishga ega, ikkinchidan- qadamlovchi yoki gusenitsali.

Rotorli ekskavatorlar majmuasida ishlatish uchun MHD mamlakatlari zavodlari unumdorligi 650 - 5000 m­³/ch bo’lgan Ag’darma hosil qilgichlarni ishlab chiqarmoqda(masalan OSHR-5000/95 va OSHR-4500/180 ).

1 rasmda qadamlab yuruvchi unumdorligi 4500 m³/ch bo’lgan OSH-4500/90 va ag’daradigan konsoli uzunligi ag’darma hosil qilgichlar elektro uskunalarining bir chiziqli sxemasi ko’rsatilgan.

OSH-4500/90 da barcha mexanizmlarning umumiy o’rnatilgan dvigatellari quvvati 1840 kVt ni tashkil etadi. Ag’daradigan va qabul qiluvchi konsolli burilish uzatmasi G-D tizimi bo’yicha bajarilgan. Qolgan dvigatellar –asinxronli, yanada quvvatli (fazali rotor bilan kuchlanish6000 va 380 V) qadamlovchi mexanizmda ag’daradigan va qabul qiluvchi konveyerlarda o’rnatilgan. Kam volьtli mexanizmlarni quvvatlash uchun va yoritish uchun pasaytiruvchi transformatorlar TM1, TM2 va TO o’rnatilgan.
1-rasm. Ag’darma hosil qilgichlar OSH-4500/90 elektrouzatmalarining bir chiziqli sxemasi:

KK – xalqa kontaktlari; VM1 va VM2 – uzgichlar quvvati; TM1 va TM2 – kuch transformatorlari; TO – yoritish transformatori; TN – kuchlanishning o’lchash transformatori; TT2 – transformator tokini o’lchash; D1 – qadamlovchi mexanizm elektr dvigateli; D2 - shuningdek, ag’darma konsol konveyeri; D3, D4 – xuddi shunday qabul konveyeri; D5 – xuddi shunday, yuk ortiq konveyeri; D6 – xuddi shunday teleskopni ta’minlovchi; D8 – xuddi shunday, teleskop konveyeri; D9 – xuddi shunday, teleskopni siljitish; D10, D11 - xuddi shunday, ag’darma konsol chig’iri; D12 - xuddi shunday, ko’tarma qabul konsoli; D13 - xuddi shunday, yordamchi chig’ir; D14, D15 – xuddi shunday, kran; D16, D17 - xuddi shunday, shisha tozalagich; D18 – xuddi shunday, boshqaruv kabinasi ventilyatori; D19 – xuddi shunday, G 19 tarmoq generatori G 19 o’z ehtiyojlari uchun; D20-D25 – xuddi shunday, burilish reduktori moy nasoslari, qadamlovchi, teleskop konveyeri, qabul qilish konveyeri reduktori, qabul konsoli mexanizmi; D26, G26, 26 - D1, 26 - D2 – xuddi shunday, G - D ag’darma konsol burilish mexanizmi tizimi; D27, G27, 27 - D1 - xuddi shunday, G - D sistemasi qabul qiluvchi burilish mexanizmi.

6-7-Ma’ruzalar