Kirish Mavzuning dolzarbligi va o’rganilish darajasi

Kurs ishining maqsadi va vazifalari. Kurs ishi oldida “Tabiat ne’matlarini ifodalovchi tibbiy perifrazalar” ning ilmiy talqinlarini substansial tilshunoslikka bog’lab o’rganish maqsadi turadi.Bayon etilgan maqsadga muvofiq ravishda kurs ishi oldida quyidagi asosiy vazifa turadi:
o’zbek subsstansial tilshunosligi talqinlari asosida “ Tabiat ne’matlarini ifodalovchi tibbiy perifrazalar” haqidagi ilmiy talqinlar bilan tanishish .
Kurs ishining tadqiq manbayi va predmeti. Kurs ishi tadqiq manbayini kuzatish, analiz va sintez usullari tashkil etadi.
Kurs ishi tadqiq muzeyining metodologik asosi. Perifrazalardan va tabiat ne’matlaridan foydalanildi.
Kurs ishining ilmiy yangiligi. Ishning ilmiy yangiligi shundan iboratki, “ Tabiat ne’matlarini ifodalovchi tibbiy perifrazalar” haqidagi ilmiy talqinlar kurs ishi sifatida markazlashtirildi.
Kurs ishi natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati. Kurs loyihamizdan o’zbek substansial tilshunosligi talqinlari masalasini o’rganish bo’yicha amalga oshiriladigan izlanishlarda material sifatida foydalanish mumkin.

Perifrazalar haqida ma’lumot

Til o’zining serjilo nozik semasi bilan inson qalbini zabt etadi yoki butkul vayron etadi. Bilamizki, o’zbek tili o’zining so’zga boyligi , qo’llanish doirasining nihoyatda yuqoriligi bilan alohida ahamiyat kasb etadi.

Mana shu yuqorilikni ta’minlovchi uslubiy vositalardan biri perifrazalar hisoblanadi. Bugungi kunga kelib jamiyat ahlining barcha sotsial qatlamlari doirasida so’zlashuvchi shaxslar nutqida perifrazalarning uslubiy vosita quroliga aylanganligiga guvoh bo’lamiz.
Asosan badiiy uslubning unsuri hisoblangan perifrazalar bugungi daavr talabi yuzasidan ham publitsistik , ham ilmiy, ham so’zlashuv uslublarining badiiy- estetik, effekt beruvchi, ta’sir qiluvchi asosiy vositaga aylanadi.
Perifrazalar barcha til egalari nutqida keng qo’llaniladi. Har bir qatlam o’z nutqida perifrazalardan foydalanadi. Chunki u nutqimizni bezovchi, o’rinsiz qaytariqlarning oldini oluvchi, kishi ruhiyati va kayfiyatini ko’taruvchi, masalaning dolzarbligini ko’rsatuvchi tasviriy ifodadir.
Perifrazalar, ya’ni tasviriy ifodalar predmet, voqea va hodisalarni o’z nomi bilan emas, balki uning xarakteri, belgi- xususiyatlarini tasviriy usul orqali ifodalash jarayoni hisoblanadi. Masalan, go’zallik va ezgulik timsoli (perifraza). Go’zallik va ezgulik timsoli sanalmish ayol o’z fahm- farosati , tadbirkorligi bilan o’zi va yaqinlarining umriga yaxshilik bezaklarini beradi. ( Huquq; 2015. N \ 50 –b.8)
Shu kabi perifrazalar bizning nutqimizda ko’plab uchraydi.ular bir so’zni to’g’ridan- to’g’ri qo’pol tarzda emas inson ko’nglidan joy oladigan darajada ta’sirli ifodalashda juda katta yordam beradi. Perifrazalar ayniqsa, tibbiyot xodimlarimiz nutqida nihoyatda boy bo’lsa maqsadga muvofiq bo’ladi. Chunki ularning oldiga kelgan be’morlar o’z dardiga davo izlab borishadi. Bunda tibbiyot xodimlarining so’zlari ham be’morga juda katta ta’sir qiladi, shirin so’zi bila dardiga malham bo’ladi ,yoki , achchiq so’zlari bilan bu hayotdan umidini uzish darajasigacha olib boradi, birgina tibbiyot xodimlarining so’zlari. Nafaqat , tibbiyot xodimlari balki, jamiyki insonlarning jumlalarini bezahga xizmat qiladi perifrazalar. Ulardan unumli foydalana olgan insonning nutqi boshqalarnikidan alohida ajralib takrorlanmas bo’ladi.