Kirish. Mavzuning dolzarbligi

3.1 – chizma. IVSC xalqaro uyushmasining maqsadi va vazifalari⁸
Assotsiatsiya ushbu vazifalarni a'lo darajada bajarmoqda, bu assotsiatsiyaning ko'p yillik tajribasi, ushbu xizmatlar bozoridagi ijobiy fikrlari bilan tasdiqlanadi. Shuni ta'kidlash kerakki, Xalqaro standartlar majburiy emas, lekin uyushmaga a’zo mamlakatlar uchun tavsiya etiladi.
Hindistonda baholash sohasida olib borilayotgan islohotlardan biri baholovchilar rasmiy portalining tashkil etilgani bo`ldi. Hindistonda baholovchilar tarmog‘i 2014-yilda tashkil etilgan. Ushbu portalning vazifasi Hindistonda kasb sifatida baholashni rivojlantirishdir.
3.1 – javdal
“IVSC” tashkilotining tarkibiy tuzilishi⁹

UMUMIY YIG'ILISH
TEGOVA MASLAHAT KENGASHI
Ta'lim qo'mitasi	Rivojlanayotgan bozorlar qo'mitasi	Boshqa uyushmalar bilan aloqa qo'mitasi	Sertifikatlashtirish qo'mitasi	Etika qo'mitasi	Xalqaro baholash standartlarini ishlab chiqish qo'mitasi.

Hindistondagi Baholovchilar tarmog‘i turli sohalarda baholashga qiziqish ortib borayotganiga javoban tashkil etilgan. Tarmoq baholashni kasb sifatida rivojlantirish, baholash sohasidagi innovatsiyalar va ilg'or tajribalarni birlashtirish va turli manfaatdor tomonlar uchun baholashni rag'batlantirish uchun baholash sohasidagi mutaxassislarni birlashtirish uchun dasturni baholash bo'yicha ekspertlar tashabbusi bilan yaratilgan.

Hindistonda tarmoqni yaratishdan oldin baholash va baholash sohasidagi turli tashkilotlar va ekspertlar tashabbusi bilan monitoring va baholash bo'yicha faoliyat olib borildi. Monitoring va baholash sohasida ekspertlar tayyorlash kurslari, notijorat tashkilotlari va davlat amaldorlari uchun maktablar, ikkita xalqaro konferensiya, seminarlar o‘tkazildi, davlat va nodavlat dasturlari muntazam ravishda baholanadi, Hindistonning baholash sohasidagi tajribasi xalqaro konferensiyalarda taqdim etilgan.
Yana bir ushbu sohadagi muhim islohotlardan biri – dastlabki Hindiston konferentsiyasi Yangi Dehlida birinchi marta 2018-yil o'tkazilishi va Hindistondagi Baholovchilar Tarmog'i faoliyati doirasida o'tkaziladigan muntazam tadbirga aylanishi bo`ldi. Ushbu konferentsiya ijtimoiy loyiha va dasturlarni baholashga bag'ishlanadi. Ijtimoiy sohaga kapital qo'yilmalarni baholash bugungi kunda ham milliy, ham xalqaro loyiha va dasturlarni rejalashtirishda, ularni yakunlash va kelgusidagi faoliyatini prognozlashda dolzarb masala hisoblanadi.
Professional baholash standartlari - bu professional tashkilotlar va davlat tomonidan ularning a'zolari faoliyatini nazorat qilish uchun ishlab chiqilgan professional baholash amaliyoti standartlari. Standartlarni bilish baholovchilarga umumiy atama, kontseptual apparat va baholash usullaridan foydalanish imkonini beradi.
Nufuzli xorijiy baholovchilar professional assotsiatsiyalarining mazmunli faoliyatini tahlil qilish shuni ko'rsatadiki, ularning bozor iqtisodiyoti doirasidagi asosiy funktsional vazifasi - iste'molchilarga yuqori sifatli professional xizmatlarni taqdim etish - baholash faoliyatini amalga oshirish tartib-qoidalarini standartlashtirish orqali hal qilinadi. Boshqacha qilib aytganda, standartlashtirish milliy va xalqaro miqyosda baholovchilar birlashmalarining barcha faoliyatining o'zagi hisoblanadi.
Mulkni professional baholashni amalga oshirish uchun baholovchilar ma'lum qoidalarga amal qilishlari va ma'lum bir faoliyat sohasiga xos bo'lgan atamalardan foydalanishlari kerak, ular birgalikda baholovchi uchun o'ziga xos professional "vosita"ni tashkil qiladi. Ushbu holat xalqaro baholash standartlarini ishlab chiquvchilar tomonidan aniq tushunilgan, shuning uchun xalqaro standartlarning maqsadlaridan biri baholovchilarga mulkni baholashni o'tkazish uchun ma'lum vositalar to'plamini taqdim etishdir. Shu nuqtai nazardan qaraganda, Yevropa baholash standartlari juda muhim hujjatdir. Standartlar bilan belgilangan qoidalar o'zaro bog'liq bo'lgan normalar tizimi bo'lib, ular birinchi navbatda standartlarning har birining me'yorlarini qurish tuzilishi bilan belgilanadi. Standartlarning bo'limlari standartning maqsadi va uning qo'llanilishidan boshlab, so'ngra terminologiyaning ta'rifi, so'ngra baholashning ma'lum bir ketma-ketligini belgilaydigan qoidalar va u yoki bu asosiy turni aniqlash metodologiyasidan boshlab ma'lum bir ketma-ketlikda tuziladi. qiymatga ega. Har bir standartning alohida bo'limi baholash hisobotini tuzish qoidalariga bag'ishlangan. Ushbu tuzilma to'rtta standartning har biri uchun takrorlanadi, bu odatda Xalqaro baholash standartlarini yagona muvozanatli va to'liq aktga aylantiradi.
Turli mulkiy aktivlarni baholash qoidalarini yagona hujjatga qisqartirishning asosi nima degan savol qiziq. Standartlarga kiritilgan qoidalarni ishlab chiqishda EVS ishlab chiquvchilari o'z oldilariga umumlashtirishning yuqori darajasiga erishish vazifasini qo'ydilar va mulkiy aktivlarning ayrim turlarini baholash qoidalaridan mavhum bo'lib, ular mos keladigan qoidalarni yaratishga intilishdi.
Ko'plab mulkiy aktivlarni baholash uchun. Natijada, EVSga kiritilgan qoidalar shunchalik umumiy xususiyatga egaki, ishlab chiqilgan standartlarni baholash tamoyillari to'plami deb atash mumkin, ya'ni. kengroq va umumiy qoidalar.
Baholashning umumiy tamoyillarini shakllantirishda standartlarni ishlab chiquvchilar muqarrar ravishda har qanday mulkiy aktivlarni baholashning asosiy mezonlarini topishlari kerak edi. Baholash jarayonida qo’llaniladigan tartiblarning umumiy maqsadi baholanayotgan mulkning foydalilik darajasini aniqlash va miqdorini aniqlashdan iborat. Mulkiy aktivning "foydaliligi" iqtisodiy kategoriya bo'lib, u yoki bu qiymat shaklida ifodalanadi. Bunday holda bozor qiymati tushunchasi ko'pincha qo'llaniladi.
Yevropa baholash standartlari mulkni baholashning bir qator qoidalarini o'z ichiga olganligi sababli, ular yuqorida turli milliy baholash amaliyotlarini umumlashtirish orqali yaratilgan mulkni baholashning yagona qoidalari to'plami sifatida ko'rib chiqildi. Ushbu bayonot tushuntirishni talab qiladi. Ushbu qoidalar to'plamiga doimiy va keng rioya qilish ulardagi odatlar va odatlar sifatidagi qoidalarning sudlar va hakamlik sudlari tomonidan qo'llanilishi uchun asos bo'lgan qoidalarning shakllanishiga yoki mustahkamlanishiga olib keldi va olib keldi. Shu munosabat bilan shuni ta'kidlash joizki, Yevropa baholash standartlari o'z mohiyatiga ko'ra baholash amaliyotida odatlar va qo'llanishlarning kodifikatsiyasi emas. Xalqaro savdoda urf-odatlar va foydalanishni kodifikatsiya qilishga asoslangan yagona qoidalar majmui va xalqaro baholash standartlari o'rtasidagi asosiy farq shundaki, odatlar va foydalanish qoidalarining shakllanishining manbai barqaror odat amaliyotidir va yevropa baholash standarti qoidalarini shakllantirish manbai "eng yaxshi amaliyot" bo'lib, u umumiy amaliyot bo'lishi shart emas. Shunday qilib, masalan, 1-standartning 1.1-bandida "Bozor qiymati baholashning asosi sifatida" ushbu standartning maqsadi bozor qiymatining umumiy qabul qilingan ta'rifini, ushbu ta'rif bilan bog'liq umumiy mezonlarni berishdir. Ko'rinib turibdiki, baholovchilarning professional tashkilotlari yoki davlat tomonidan o'rnatilgan turli milliy baholash standartlaridan olingan. Milliy miqyosda milliy baholash standartlarida mavjud bo'lgan baholash qoidalari ham baholash amaliyotida odatlar yoki odatlar emas, chunki ular baholovchilarning professional tashkilotlari yoki davlat tomonidan o'rnatiladi va o'z-o'zidan, mustaqil ravishda, tashkilotning xohishiga ko'ra rivojlanmaydi. mulkni baholash munosabatlari ishtirokchilari.
Boshqa mamlakatlarda baholash faoliyatining rivojlanish tarixida, birinchi milliy baholash standartlari paydo bo'lganda, xuddi shunday holat yuzaga keldi. Baholash standartlari baholashni o'tkazish tartibini va baholovchilarning xatti-harakatlarini tartibga soluvchi qoidalarni yaratish orqali baholash amaliyotini tartibga solish uchun yaratilgan. Baholash faoliyati amaliyotining o'zi urf-odatlar yoki odatlar shaklida shakllantirilishi mumkin bo'lgan, keyin esa milliy baholash standartlari shaklida mustahkamlanishi mumkin bo'lgan qoidalarni ishlab chiqmagan.
Shunday qilib, baholash standartlarining asosi mulkni baholashning yagona qoidalari to'plami sifatida baholash amaliyotida odatlar yoki odatlarni kodlashtirish orqali emas, balki mulkning milliy standartlarida belgilangan qoidalarni tahlil qilish va umumlashtirish orqali shakllanadi.
Xulosa
Baholash - bu takliflar yoki natijalarning bashorat qilingan yoki haqiqiy ta'sirini tuzilgan talqin va ma'no berish. U asl maqsadlarga, shuningdek, nima bashorat qilinganiga yoki nimaga erishilganiga va qanday amalga oshirilganiga qaraydi. Shunday qilib, baholash taklif, loyiha yoki tashkilotning qiymatini yoki samaradorligini oshirish maqsadida kontseptsiya yoki taklif, loyiha yoki tashkilotni ishlab chiqish jarayonida amalga oshiriladigan shakllantiruvchi bo'lishi mumkin. Bu, shuningdek, yakunlangan harakat yoki loyiha yoki tashkilotdan keyingi vaqt yoki vaziyatdan saboq olish uchun yakuniy bo'lishi mumkin.
Xorijiy mamlakatlarda baholash ishi Hindiston davlati misolidagi bag‘ishlangan kurs ishini amalga oshirish natijasida bir necha xulosalarga kelindi. Ular quyidagilardan iborat:

1. 
   Hindistonda mulkni baholash odatda brokerlar, baholovchilar va ekspertlar tomonidan baholanadi. Bugungi kunda boshqa davlatlarga qaraganda Hindistonda siz o’z ko’chmas mulkingizni bepul va vaqtni tejaydigan onlayn baholash xizmatlaridan foydalangan holda osongina baholashni amalga oshirmoqda.
   
2. 
   Hindistonda yakka tartibdagi uy yoki boshqa turdagi mulkni baholash odatda baholash maqsadiga qarab turli xil bo’ladi. Davlat tomonidan yollanadigan baholovchilar sud ishlarida bo’lgan mulklarning baholash ishlarini olib boradilar. Bundan tashqari, ommaviy ravishda tayinlangan va qasamyod qabul qilgan ekspert baholovchilar mavjud bo'lib, ular Sanoat va savdo palatalari tomonidan imtihondan o'tkaziladi va tayinlanadi.
   
3. 
   O’zbekiston Respublikasidagi baholash faoliyatidan farqli o'laroq, mahalliy hokimiyatlar huzurida qonunchilik asosida tashkil etilgan ekspert baholash komissiyalarining roli juda katta hisoblanadi. Ushbu komissiyalarning faoliyati asosan baholash amaliyotini amalga oshirish uchun asosdir. Ekspert komissiyalari tomonidan amalga oshirilgan narxlarni yig'ish tizimi Hindiston ko'chmas mulk bozorida barcha tahliliy ma'lumotlar uchun asos hisoblanadi.
   
4. 
   Hindistonda “Asosiy vositalarni baholash” uslubiy qoʻllanmada asosiy vositalarni baholash va bunday baholashning xususiyatlari (masalan, asbob-uskunalarni u joylashgan binodan alohida baholash imkoniyati va boshqalar) haqida soʻz boradi. Ishlab chiqiladigan aktivlarni baholash 4-yo‘riqnomasi quyidagi mavzularni o‘z ichiga oladi: aktivning potentsialini va bunday baholashni amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan maxsus ko‘nikmalarni baholash; bunday aktivlarni baholashda foydalaniladigan metodologiya; investitsiya portfelini baholashdan iborat.