Kirish. Katalitik jarayonlarni sanoatda tutgan urni va vazifalari

1.1.Neftlarning sinflari Neftni kuyidagicha sinflarga ajratiladi:

1. 
   Parafinli
   
2. 
   Parafin-naftenli
   
3. 
   Naftenli
   
4. 
   Parafin-naften-aromatik
   
5. 
   Naften-aromatik
   
6. 
   Aromatik
   

1. 
   Parafinli neftlarda xamma frakstiyalarda kup mikdorda bor. Benzin frakstiyaning 50 % gacha bulgan kismini moy frakstiya, 20 % dan yukori kismini alkanlar tashkil ikladi.
   
2. 
   Parafin-naftenli neftlarda alkanlar bilan birga stikloalkanlar bor, arenlar mikdori biroz kam, asfalten va smolalar mikdori juda kam.
   
3. 
   Naftenli neftlarda stikloalkanlar mikdori juda kup bulib, 60 % ni tashkil kiladi. Bu neftda alkanlar mikdori juda kam, smola va asfaltenlar cheklangan mikdorda.
   
4. 
   Parafin-naften-aromatik neftlarda parafin-naften va aromatik uglevodorodlarning nisbati deyarli tengdir. Kattik parafinlar 1,5 % ni, smola va asfaltenlar 10 % ni tashkil kiladi.
   

Neftning texnologik klassifikastiyasi 1967 yildan beri kullaniladi. Neftni benzinda, reaktiv va dizel yokilgisida kancha oltingugurt borligiga karab klasslarga ajratiladi. 350⁰S gacha bulgan frakstiyada kancha distillyat chikishiga karab tipga bulinadi. Moylarning mikdoriga karab guruxlarga, yopishkokligiga karab guruxchalarga bulinadi. Neftdagi kattik uglevodorodlar mikdoriga karab turlanadi:
I-klass - kam oltingugurtli neft S=0,5 % oltingugurt bunda: benzin frakstiyasida 0,15 %, reaktiv yokilgida 0,1 % va dizel frakstiyasida 0,2 dan oshmasligi kerak.

2. 
   klass – oltingugurtli neftda S=0,51-2,0 % mas, bunda benzin frakstiyasi 0,15, reaktiv yokilgi frakstiyasi 0,25 %, D.Yo=1% dan kup bulmasligi kerak.
   
3. 
   klass – yukori oltingugurtli neftda S=2% va yukori benzin frakstiyasida 0,15, reaktif yokilgida 0,25, D.Yo.da=1,0 % dan kup bulmasligi kerak.
   

350⁰S gacha bulgan frakstiyani 3 xilga bulinadi. Distillyatlar va moyli koldiklarni chikishiga karab 4 guruxga, indeks vyazkostiga karab 4 kichik guruxchalarga bulinadi.
Neftda 1,5 % parafin bulsa – kamparafinli neft deyiladi. 1,5-6% parafin bulsa vap deparafinsizlashtirmasdan reaktiv yokilgi va dizel olinsa (-10⁰S) - bu neft parafinli deyiladi.
Neftda 6 % yukori parafin bulsa - yukori paraifnli neft deyiladi.