1.3 Yaponiyaning 1-va 2-jahon urushidan oldingi iqtisodiy ahvoli Yaponiya Birinchi jahon urushida ishtirok etdi. Yaponiyaning ushbu urushda ishtirok etishi o'ziga xos xususiyatlarga ega edi. 1914-yilning avgustida Antanta mamlakatlari (birinchi navbatda Angliya) Yaponiyani ushbu ikki mamlakat qiziqarli nizolarga ega bo'lmasligiga qaramay, Germaniyani qarshilashga ishontirishga muvaffaq bo'ldi.Bu davrda Yaponiya iqtisodiyoti juda sust bo’ladi. Chunki Yaponiya sal kam 3 asrdan bera o’z mablag’larini barchasini Xarbiy soxaga qo’llab keladi. Bu borada uni hech qaysi mamlakat Yaponiyadan o’zib keta olmaydi.
Yaponiyada kapitalizm taraqqiyoti dehqonlaming yerdan ajralishi bilan birgalikda kechdi. Agrar islohotga ko‘ra, yer olgan dehqonlarning atigi 1/3 qismigina olgan yerlarini saqlab qola oldi. Raqobatga bardosh bera olmaganlar ijaraga yer olib xo'jalik yuritisliga niajbur bo‘ldilar. Qolganlari esa shaliarga ketib, yollanma ishcliilarga aylandilar. Sanoat egalari yangicha, ilg‘or islilab chiqarislmi keng yo‘lga qo‘yib, mamlakatni yangi taraqqiyot bosqichiga chiqa boshladilar.
Sanoat korxonalarining soni yildan yilga ko‘payib bordi. Lekin, shu sanoat korxonalarida islilayotgan ishcliilarning iqtisodiy ahvoli og‘ir edi. Chunki, ish haqi juda past edi. Korxonada texnika xavfsizligiga javobgarlik yo‘q edi. Buning ustiga, yapon ishchilari va mehnatkashlari na siyosiy, na ijtimoiy huquqlardan foydalanar edilar. Yaponiya ishcliilar sinfi kasaba uyushmalariga birlaslia bosliladilar. Yaponiya jamiyatining ilg‘or qatlamini parlament tashkil etish uchun kurashdilar. Iqtisodiy islohotlar buijuaziyaning o‘sishi va siyosiy jihatdan kuchayishiga sabab bo‘ldi. Burjuaziya davlatga ralibarlikni o‘z qo‘liga olishni da’vo qila boshladi. Shunday sharoitda hukumat yon berishga qaror qildi. Nihoyat. 1889-yilda Prussiya konstitutsiyasi naniunasi asosida tuzilgan konstitutsiya qabul qilindi. Mamlakatda ikki palatali (yuqori (perlar) va quyi (vakillar)) parlament joriy etildi. Konstitutsiya imperatoming mavjud barcha huquqlarini nafaqat saqlab qoldi, balki unga yanada keng huquqlar berdi. Masalan. u parlamentni chaqirish. ochish, tarqatib yuborishi, qonunlar o‘rniga oliy farmonlar chiqarishi, qo‘shinlarning Oliy bosh qo‘mondoni bo’lish. urush e’lon qilish. sulli tuzish kabi huquqlami o‘zida saqlab qoldi. Konstitutsiyaga ko'ra, Vazirlar Kengashi faqat imperatorga hisob berardi.
Yevropada borayotgan urush liarakatlari Yaponiyaning Uzoq Uzoq Sharq va Tinch okeandagi Yaponiyaning harbiy liarakatlari uchun qulay okeandagi harakatlari 1915-yilning yanvarida Xitoy hukumati oldiga Shandun viloyatini Germianiya ta’sir doirasidan Yaponiya ta’sir doirasiga o‘tkazilishi Sharqiy Mo’ g‘iliston va Janubiy Manjuriyada Yaponiyaning mavqeyini yanada mustahkamlashga imkon berish; Port-Artur, Janubiy Manjuriya va Andun-Mukden temir yo‘llarining ijara muddathii yana 99 yilga uzaytirish Yaponiya fuqarolarining Janubiy Manjuriya va Sharqiy Ichki Mo‘g‘ihstonda yer maydonlariga ega bo‘hsh kabi talablami qo‘ydi. Ayni paytda. Yaponiya voqeaga AQSHning aralashuvi mumkinligidan talvasaga ham tushib qoldi. Shu tufayli, Xitoy oldiga qo‘ygan qator talablaridan voz kechdi. 8-may kuni Xitoy Yaponiyaning biroz yumshatilgan talablarini qabul qildi. Rossiya qo'shinining 1915-yilgi buyuk chekinishiBolgariyani kimning tarafida urusliga kirish masalasini hal etdi. 1915-yilning 6-sentabr kuni Avstriya-Vengriya va Bolgariya 15-sentabr kuni esa Bolgariya va Turkiya o‘rtasida ittifoqcliilik shartnomalari inobatga olindi. Shu tariqa „To‘rtlar ittifoqi" vujudga keldi. 14-oktabr kuni Bolgariya, Germaniya, Avstriya-Vengriya qo‘ shinlari Serbiyaga hujum qildilar. Shu tariqa Serbiya bosib olindi.
Endilikda,Yaponiya endi bor jon jaxdi bilan urushga kirishdi. Aholidan urush uchun uchun soliqlar yig’ib olindi. Imperator taxtdan ag’dariladi va davlat komunistik partiya qo’liga o’tadi.
Barcha viloyatlarda harbiy kozarmalar va o’q dori yoki qurol-yaroq uchun omborxonalar qurila boshladi. Qurollar esa AQSH tomonidan tinch okeani orqali yetkazib berilar edi.
