|
MONOLOGIK SHAKLLAR deganda, notiqning asosan og‘zaki
«jonli»
sо‘zi hamda boshqa ta’sirchan vositalar orqali auditoriyaga axborotlar beradigan tadbirlar tushuniladi. Masalan: ma’ruza, axborot kabilar.
DIALOGIK SHAKLLAR deganda, tadbirlarning muloqot, suhbat, fikr almashishlaridan tashkil topishi tushuniladi. Unga suhbat, munozara, uchrashuv, savol-javob kechalari kiradi.
MAJMUA (KOMPLEKS) SHAKLLAR deganda, monologik va dialogik nutqlar ishlatishi bilan birga boshqa ta’sirchan vositalardan ham foydalanish mumkin bо‘lgan tadbirlar nazarda tutiladi. Masalan: og‘zaki jurnal, mavzuli kecha va boshqalar.
Hozirgi madaniy-ma’rifiy ishlarda keng tarqalgan shakllar bu birinchi turkumlashdagi ommaviy va kompleks shakllardir.Ular birlashib
«OMMAVIY TADBIRLAR»ni vujudga keltiradi. Tadbirlar qiziqarli, ta’sirchan, maroqli, bо‘lishi uchun kо‘proq badiiy vositalardan foydalaniladi. Shuning uchun ommaviy tadbirlar tushunchasiga badiiy degan sо‘z ham qо‘shiladi.Natijada bu «Badiiy-ommaviy tadbirlar» tushunchasiga aylanadi.Ular madaniy-ma’rifiy muassasalarning badiiy faoliyatini yaxshiroq ochishga yordam beradi.
Tadbirlarda keng qamrovli ishlar olib boriladi va kishilarning ishdan bо‘sh vaqtida, kerakli axborotlar berish, badiiy-estetik zavqlantirish, madaniy-ijodiy ishga jalb qilish hamda ularning mazmunli hordiq chiqarishlari uchun xizmat qiladi. Shuning uchun unga kengroq tushuncha va atama zarur bо‘lmoqda. Ularni keng qamrovi «madaniy tadbirlar» deb
«ommaviy tadbirlar» deb atasak yaxshi bо‘ladi. Kezi kelganda shuni aytish lozimki, «ommaviy tadbirlar», «badiiy tadbirlar», atamalariga ham murojaat qilish mumkin.
Madaniy tadbirlarga turli kechalar, badiiy kompozitsiyalar, badiiy chiqishlar va diskoklub dasturlari, teatrlashtirilgan konsert va tomoshalar, xalq marosimlari va sayillari, ommaviy bayramlar, kо‘rik tanlovlar kabi kо‘plab shakllar kiradi. Tadbirlar madaniy-ma’rifiy muassasalarning asosiy va eng yirik shakllarini о‘z ichiga qamrab oladi.
Madaniy tadbirlarning eng afzallik tomoni shundaki, ular madaniy muassasalarning keng qamrovli faoliyatini о‘zida mujassamlashtiradi. Jumladan, ulardan ma’rifiy targ‘ibot-tashviqot ishi, havaskorlik ijodi, bо‘sh vaqtni mazmunli tashkil qilish kabi faoliyatlar uyg‘unlashib ketadi. Tadbirlarning har bir shakliga, masalan, ommaviy bayramlar, an’anaviy marosimlar, teatrlashtirilganda ularda ma’rifiy xarakterdagi mazmunni, havaskorlik ijodining natijalarini, badiiy-estetik zavqlanish va madaniy hordiq chiqarish uchun yaratilgan qulayliklarni yaqqol sezish mumkin. Shu sababli, tadbir madaniyat-ma’rifiy muassasalardagi barcha faoliyatining umumlashtirilgan kо‘zgusidir.
Ommaviy tadbirlarni tarbiyaviy va madaniy ish sifatida barcha davlat muassasalari, kasaba uyushmalari, yoshlar uyushmalari, ommaviy axborot vositalari, san’at muassalari, mudofaa tashkilotlari, mahallalar, sport ekskursiya tashkilotlari ham uyushtirishadi. Ular о‘z ishining bir bо‘lagi sifatida (asosiy vazifadan tashqari) badiiy-ommaviy tadbirlar orqali tarbiyaviy, madaniy-ma’rifiy ishni, havaskorlik ijodini va mehnatkashlarning dam olishini tashkil qiladilar. Ma’lumki, mahallalarda о‘tkazilayotgan ma’naviy ma’rifiy tadbirlar yoshlarning va yosh oilalarning hayotiga juda katta ijobiy ta’sir kо‘rsatadi.Xalqimizda Bir bolaga yetti mahalla ota-ona, Mahallang tinch- sen tinch deb bkorga aytilmagan. MAHALLA bilan madaniyat markazlarining hamkorligi oilalar mustahkamligi va barkamol avlodni tarbiyalashning garovidir. Mustaqillik sabab xalqimizning ma’naviy qadriyatlari jahon miqyosida e’tirof etilayotgani faxrlidir.. О‘zbek musiqasi, teatri, kinosi, tasviriy san’ati hozirgi kunda ham jahon jamo kо‘rsataatchiligini qiziqtirmoqda. Xalq ijodiyotining buyuk nam’unasi «Alpomish» dostoni yaratilganligining ming yillik tantanasi, tarixiy merosimiz
«Avesto»ning yaratilganiga 2700 yilliligiga oid tantanalar ajdodlarimizning bebaho merosiga qiziqishimizni yanada oshirdi. Shuningdek, Vatanimizda «Toshkent kino festivallari», «Navrо‘z» va
«Sharq va G‘arb» xalqaro teatr festivallari, tasviriy san’at bо‘yicha xalqaro kо‘rgazmalar, xalq ijodining turli janrlariga bag‘ishlangan kо‘rik- tanlovlar о‘tkazish an’anaga aylanmoqda.
О‘zbekistonimizda istiqlol yillarida yangicha madaniy tadbirlarning kо‘payib borayotgani sabab musiqa san’atiga katta rivoj alohi berayotgan
«О‘zbekiston Vatanim manim!» , Nihol respublika kо‘rik tanlovlari, ijodkorlarning katta ijodiy musobaqasi «Ofarin» tanlovi, iste’dodlarning yana bir о‘ziga xos tanlovi E’tirof tanlovi kabi kо‘rik- tanlovlarning о‘rni beqiyos. Xalq og‘zaki ijodining alla, yalla, lapar, askiya, katta ashula, dorbozlik, qо‘g‘irchoqbozlik kabi kо‘plab janrlari hamda etnografik folklor, ashula va raqs jamoalarining tanlovlari ham kо‘plab san’at ixlosmandlarining e’tirofiga sabab bо‘lmoqda.
Buyuk madaniyat va san’atimizga bag‘ishlangan xalqaro anjumanlar xalqimizning badiiy merosiga va zamonaviy yutuqlariga xorijliklarning ham hurmat bilan qarayotganlari ham sir emas.
Mamlakatimizda bayramlar о‘tkazish borasida ibratli ishlar qilinmoqda. Eng ulug‘ va eng aziz bayramlar («Mustaqillik», «Navrо‘z»)ni tashkil qilish borasidagi tajribalarimizdan qо‘shni mamlakatlarda ham foydalanishayotganligi har bir .san’at ixlosmandining kо‘ngliga о‘zgacha faxr beradi.
Vaqt betuxtov harakatdan iborat.Bu harakatni hech bir kimsa na tо‘xtata oladi, na ortga bura oladi.
Vaqt shunday bir bebaho boylikki, uni na sotib, na qarzga olib bо‘ladi.
Vaqt hech qachon kutib turmaydi: muayyan bir vaqt ichida biron-bir, hech narsa qilmasangiz ham u о‘taveradi. Ammo inson muayyan vaqt ichida foydali, unumli bir ishni bajara olishga ulgura olishi va undan oqilona foydalanib qolishi kerak.Chunki inson vaqtni boshqaradi, vaqt insonni emas.
Inson vaqt о‘tishi bilan ulg‘ayadi. Biroq, uning kelajakda qanday inson bо‘lib voyaga yetishishi vaqt deb atalmish bebaho boylikdan samarali
foydalanishiga bog‘liq. Xalqimizda Vaqting ketdi naqding ketdi, degan gap bor. Darhaqiqat, vaqtdan oqilona foydalana olgan kishilargina baxtiyor bо‘lib, hayotda kо‘p narsaga erishadilar, jamiyat uchun foydali ish qilib, munosib nom qoldiradilar. Bо‘sh vaqtdan oqilona foydalanish xayrli ishlarni amalga oshirishda о‘ta muhim ahamiyat kasb etadi.
Bо‘sh vaqt tushunchasi nisbiy bо‘lib, uni erkin vaqt deb ham atash mumkin. Chunki, insonning kundalik mehnatdan, turmush tashvishlaridan xoli bо‘lib, madaniy dam olishi bо‘sh vaqt hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
