Kirish I bob chor bakr majmui ba undagi dahma, xaziralar tarixi

Chor Bakr majmuasi

Xonaqoh (xonai xosi Xudo) – ahli ilm va mashoyixlar yig‘ilib, zikr va ilm majlislari o‘tkazadigan joy bo‘lib, peshtoqining balandligi 20 metr. Poydevori yer ostida bo‘lib, 12 metrni tashkil etadi. Eni ikki metr. Gumbaz balandligi 22 metr, aylanasi 17 metr bo‘lib, aylana yuzasida Kalimayi Toyyiba koshinkoriy bilan yozilgan.
Madrasa – peshtoqi uch qavatli, ko‘p hujrali, ko‘rinishi juda chiroyli inshootdir. Chor Bakr madrasasi Buxoro madrasalarining oliy toifasiga kiritilgan bo‘lib, o‘z zamonasining eng mashhur ilm dargohlaridan biri bo‘lgan. Ilm toliblariga qulay sharoit yaratish maqsadida hujralar ichida o‘choq vazifasini bajaruvchi hamda qish faslida uyni isituvchi vosita sifatida o‘choqdon, sandal, kitoblar uchun ravoqlar qurilgan.
Masjid – ko‘rkam gumbazli, go‘zal peshtoqli juda hashamatli binodir. Masjid peshtoqida « Al-Isro» surasining avvalgi to‘rt oyati suls xatida bitilgan. Masjid peshtoqining balandligi 20-30 metr. Poydevorining yer sathidagi qismi 12 metr.
Uch hashamatli binoning shundoq ro‘parasida Mirzo Hoji Jo‘yboriy tomonidan 1896 (hijriy 1318) yilda uncha baland bo‘lmagan minora qurilgan.
Shuningdek, Chor Bakr majmuasida Jo‘yboriy xojalarning mangu xilxonalari, dahma va xaziralari mavjud. Sa’dulloh Xoja xazirasi, Akobir Xoja xazirasi, Nasriddin Xoja xazirasi, Abdulaziz Xoja xazirasi, Atoulloh Xoja xazirasi, Zaynab
Bonu Sulton Xonim xazirasi, Obid Xoja xazirasi, Poshshooyim xazirasi, Imomat xazirasi, Masturabonu Sultonim xazirasi, Jonkeldibiy daxmasi, mirza Muhammad Bilgun xazirasi, saqoxona, garmoba ( tahoratxona) va chillaxonalar o‘rta asr me’morchilik uslubida qurilgan.

Sa’dulloh Xoja xazirasi

Mazkur avlodiy daxma 19-asr boshlarida qurilgan. Xazira xonaqohdan janub tomonda joylashgan. Xaziraning ko‘rinishi: tashqari- ichkari peshtoq, miyonsaroy, yozgi, qishki ayvon va oltita hujradan iborat. Eshiklari 1986 yilgi ta’mirda qaytadan yasalgan. Xazira ichidagi qabrlar soni 110 ta bo‘lib, umumiy go‘rxonalarda 300 yildan ziyod vaqt mobaynida mingga yaqin jasad qo‘yilgan. Bu esa ekin yerlarini tejash maqsadida qo‘llanilgan tadbirdir.