Kirish. Elektr yuritma asoslari

14-15 MAVZU
KETMA-KET KUZGATISHLI O‘TM ELEKTR YURITMA KOORDINATALARINI YAKOR ZANJI-RIDAGI REZISTORLAR YORDAMIDA, MAGNIT OKIMI VA KUCHLANISHNI UZGARTIRISH ORKALI ROSTLASH. KETMA-KET KUZGATISHLI O‘TM NI TUX­TATISH. ARALASH QO‘ZG‘A-TISHLI O‘TM NI ULANISH SXEMALARI VA TAVSIFLARI. ISH REJIMLARI.
MQ O‘TDni ish rejimlari

Elektr dvigatellarining energetik rejimlarini ikki o‘zgaruvchan kattaliklarining yo‘nalishlariga qarab aniqlash mumkin:

4.2-rasm. MQ O‘TDning dinamik to‘xtatish sxemasi


elektrik - e.yu.k E va tok I yoki mexanik -moment M va tezlik . Tezlik va moment bir xil yo‘nalganda, tok va e.yu.k esa bir biriga teskari bo‘lganda dvigatel rejimi, shuningdek tezlik va momentni yo‘nalishlari qarama-qarshi, tok va e.yu.k. ning yo‘nalishlari esa bir xil bo‘lganda - generator rejimlari farqlanadi.
Generator va dvigatel rejimlari orasida esa salt yurish va qisqa tutashuv rejimlari chegaraviy rejimlar xisoblanadi, bunda salt yurishda tok va moment, qisqa tutashuvda esa - e.yu.k.va tezlik nolga teng bo‘ladi.
Dvigatel xarakteristikalarining turli qismlaridagi ish rejimlarini ko‘rib chiqamiz:
Salt yurish rejimi ( xarakteristikaning A nuqtasi). Dvigatel na elektr tarmog‘idan ( qo‘zg‘atishidagi elektr energiyadan tashqari, I=0; E=U= kF₀) va na valdan (M=0, = ₀) energiya oladi (4.3, a-rasm).
Dvigatel rejimi - xarakteristikaning 0<<₀ diapazondagi I bo‘lagi, yaHni birinchi kvadrantdagi qismi, bunda  va M yo‘nalishi bo‘yicha mos tushadi. Bu rejimda ¦E¦<¦U¦, tok I=(U-E)/R kuchlanish U bilan yo‘nalish bo‘yicha mos va aksincha e.yu.k bilan mos tushmaydi, elektr energiya EE (4.3, b-rasm) tarmoqdan berilgan bo‘lib, mexanik energiya ME esa dvigatel validan ijro organiga uzatiladi.