Kirish Asosiy tushuncha va atamalar

Ishlab chiqarish jarayonini umumiy holda quyidagicha ko‘rinishda ifodalash mumkin:

Ishlab chiqarish va texnologik jarayonlar.

Ishlab chiqarish jarayoni xom ashyodan yoki chala ma’sulotdan tayyor ma’sulot olish uchun bajariladigan barcha jarayonlar (ishlar) yiindisidan iborat.

Ishlab chiqarish jarayoniga faqatgina asosiy jarayonlar: mashina detallariga mexanik ishlov berish ularni yiish kirmasdan, balki yordamchi turdagi jarayonlar: detallarni tashish, nazorat qilish, kesuvchi asboblar va moslamalarni tayyorlash kabi jarayonlar ‘am kiradi.
Texnologik jarayon material yoki xomashyodan tayyor ma’sulot olish maqsadida ularning shaklini, o’lchamlarini va xususiyatlarini belgilangan texnik talablar asosida ketma-ket o’zgartirishdan iborat.
Mexanik ishlov berish texnologik jarayoni ishlab chiqarish jarayonining bir qismidir. Ishlab chiqarish jarayoni quyidagi davrlardan iborat bo’ladi:

1. 
   xomashyo tayyorlash – quyish, bolalash, shtamplash yoki prokatdan tayyorlanadigan materiallarga birlamchi ishlov berish;
   
2. 
   mashina detallarini yakuniy shakl va o’lchamlarga keltirish uchun metall kesish dastgo’larida ishlov berish;
   
3. 
   yima birikmalar, agregatlar yoki mexanizmlarni ‘osil qilish;
   
4. 
   mashina yoki ma’sulotni yakuniy yiish;
   
5. 
   mashina yoki ma’sulotni sozlash va sinash;
   
6. 
   mashina yoki ma’sulotni bo’yash va ularni konservatsiya qilish.
   

Ishlab chiqarishda bajariladigan texnologik jarayonlarning barcha amallarida texnik nazorat o’tkaziladi. Texnik nazorat o’tkazishdan maqsad ma’sulotni talab qilingan texnik shartlarga javob bera olishini tekshirishdan iborat.
Mexanik ishlov berish texnologik jarayoni kam material va me’nat resurslarini sarflagan ‘olda talab etilgan texnik shartlar asosida tayyor ma’sulot yaratishga qaratilgan bo’lishi kerak.
Texnologik jarayonlar GOST 1.109-73 asosida loyi’ali, ishchi, donaviy, namunaviy, standart, vaqtli, taraqqiy xarakterdagi (kelgusida qo’llaniluvchi), marshrutli, amal uchun va marshrutli-amalli bo’lishi mumkin.