Kirish: Aholi muammolari bilan ishlash yangicha tizimga o‘tadi. 2019-yil 17-yanvarda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Aholi muammolari bilan ishlash tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»

3. XALQ QABULXONALARI VA VERTUAL QABULXONALARI – INSON MANFAATLARI YO`LIDA.

Davlatimiz rahbarining 2018 yil 11 apreldagi “Davlat xizmatlari ko‘rsatish tizimini jadal rivojlantirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarorida ushbu sohada boshlangan ishlarga tanqidiy baho berildi va bu ko‘zda tutilgan reja hamda maqsadlarni jadallik bilan amalga oshirishga jiddiy turtki bo‘ldi. “Namangan tajribasi” loyihasidan ma’lum bo‘ldiki, Namangan shahar Davlat xizmatlari markazida yuridik va jismoniy shaxslarga yaratilgan sharoitlar vaqtni tejash, turli ovoragarchilik va sansolarliklarning oldini olish imkonini berdi. Bu yerda yaratilgan shart-sharoitlardan barcha fuqarolar mamnun ekanliklarini bildirishmoqda. Davlat xizmatlari markazi ixtiyoriga berilgan to‘rt qavatli bino shu paytgacha foydalanilmay kelinayotgan, qarovsiz bir ahvolda edi. Ushbu binoda 15 milliard so‘mlik rekonstruksiya va jihozlash ishlari olib borilgach, zamonaviy, ko‘rkam qiyofa kasb etdi.

Markazda elektron navbat tizimi tashkil etilgan. Bir kunda 1000 nafarga yaqin tadbirkor va fuqarolarga xizmat ko‘rsatish mumkin. Xalq qabulxonasi, FHDYO, notarius, pasport bo‘limlari, haydovchilik guvohnomasini almashtirish, tez tibbiy yordam, kadastr, sug‘urta, bank shaxobchalari shu yerning o‘zida joylashgan. Bolalar maydonchasi, kafe tashkil etilgani esa mijozlar uchun yanada qulaylik tug‘diradi. Markazda 20 ga yaqin malakali mutaxassis faoliyat olib boradi. Ular 600 mingdan ortiq aholiga zamonaviy texnologiyalar vositasida tezkor xizmat ko‘rsatishadi.
O‘tgan qisqa vaqt oralig‘ida ushbu davlat xizmatlari markazida qariyb 5 mingta ariza qabul qilingan va ularning aksariyati ijobiy hal etilgan. Birgina tadbirkorlikni ro‘yxatdan o‘tkazish masalasida 1300 ga yaqin ariza ijobiy yechim topgan. O‘rni kelganda aytish mumkinki, ilgari tadbirkorlikni ro‘yxatdan o‘tkazish uchun juda ko‘plab hujjatlar talab etilib, ortiqcha qog‘ozbozlik qilinardi. Talab qilingan hujjatlarni tayyorlab kelish uchun turli idoralarga qatnab, uzundan-uzoq navbat kutib, oylab, hatto yillab sarson bo‘lish hollariga duch kelinganini tadbirkorlikni yo‘lga qo‘ymoqchi bo‘lgan fuqarolar yaxshi bilishadi. Bunday qiyinchiliklarga hamma ham bardosh bera olmaydi. Natijada yaxshi niyat bilan boshlagan ishidan ko‘ngli sovib, qo‘l siltab ketganlar qancha.



Shuningdek, jamg‘arib boriladigan pensiya tizimi, soliq to‘lovchining identifikatsiya raqamini olish, ipoteka shartnomalarini ro‘yxatdan o‘tkazish, tibbiy faoliyat huquqini litsenziyalash, elektron raqamli imzo kalitlarini ro‘yxatga olish, haydovchilik guvohnomasini yangi namunadagisiga almashtirish, bolalarni maktabgacha ta’lim muassasasiga joylashtirish, kommunal xizmat kabi masalalarda odamlar ko‘plab muammolarga, ortiqcha sarsongarchiliklarga duch kelar edi. Endilikda bunday masalalar Davlat xizmatlari markazida qisqa vaqtda hal etib beriladi. Masalan, haydovchilik guvohnomasini yangisiga almashtirmoqchi bo‘lgan kishi markazga kelib, eski haydovchilik guvohnomasi va fuqarolik pasportini beradi va belgilangan miqdordagi to‘lovni istalgan shaklda to‘laydi. Mutaxassislar shu yerning o‘zida fuqaroni suratga olib, tegishli hujjatlarni hech qanday muammosiz rasmiylashtiradi. Qarabsizki, yarim soat ichida fuqaro yangi namunadagi haydovchilik guvohnomasini olib ketadi.
Bolalarni bog‘chaga joylashtirish masalasida ham ota-onalar shu paytgacha turli qiyinchiliklarga duch kelganligini ko‘pchilik yaxshi biladi. Endilikda bu masala ham markazda hal qilinadigan bo‘ldi. Ariza ro‘yxatga kiritilib, yo‘llanma olish uchun elektron navbatga qo‘yiladi. Markazda ushbu xizmat joriy etilganidan buyon 250 dan ziyod ariza kelib tushgan va qisqa vaqtda 120 dan ortiq bola maktabgacha ta’lim muassasasiga joylashtirilgan.
Bulardan tashqari, bu yil birinchi marta sinov tariqasida Toshkent davlat yuridik universitetiga abituriyentlardan hujjatlar qabul qilish yurtimizning barcha shahar va tumanlaridagi Davlat xizmatlari markazlari orqali amalga oshirilishi yo‘lga qo‘yildi. Tasavvur qilib ko‘ring, ushbu universitetga birgina hujjat topshirish maqsadida abituriyent, uning ota-onasi Qoraqalpog‘istondan, Xorazmdan, Surxondaryo yoki Andijondan va boshqa viloyatlardan poytaxtga kelib-ketishi uchun qancha vaqt, qancha sarf-xarajat kerak bo‘ladi. Hujjatlar Davlat xizmatlari markazlari orqali qabul qilinayotgani esa kelajakka katta orzu-niyatlar bilan qadam qo‘yayotgan yoshlarga va ularning ota-onalariga yana bir qulay imkoniyat taqdim etganidan yurtdoshlarimiz mamnun.
Prezidentimiz joriy yil may oyida Namangan viloyatiga tashrifi chog‘ida ushbu markaz faoliyati bilan ham tanishib, fuqarolar va xizmat ko‘rsatuvchilar uchun yaratilgan sharoitlarni ko‘zdan kechirgan edi. “Biz bu xizmatni nima uchun tashkil qildik? Adolat buzilmasligi, korrupsiya bo‘lmasligi, odamlar qiynalmasligi uchun. Ushbu muassasa Davlat xizmatlari markazlari faoliyatini tashkil etishning Namangan tajribasi, odamlar bilan muloqotning yangi namunasi bo‘ladi. Eng katta yutug‘imiz – bunday idoralarda endi fuqarolar emas, hujjatlar harakatlanadi”, - deya ta’kidlagan edi davlat rahbari.
Darhaqiqat, “Namangan tajribasi” aholiga davlat xizmatlari ko‘rsatish borasidagi ko‘plab masalalarga oydinlik kiritdi. O‘tgan qariyb 15 yil davomida “Yagona darcha” tizimi faqat tadbirkorlarga xizmat ko‘rsatgani bois yuridik shaxslar bu borada anchagina tushunchaga ega bo‘lsalar-da, biroq oddiy fuqarolar bu yangilik haqida hali yetarlicha tasavvurga ega emasligi ayon haqiqat. Shuning uchun davlat xizmatlari markazlari xodimlari bevosita mahallalarga, xonadonlarga borib, aholi uchun yaratilgan ushbu qulaylikni odamlarga tushuntirib, amalda ko‘rsatib berishdi va keng targ‘ibot ishlarini olib borishdi.
Davlat xizmatlari agentligi va uning tarkibiy bo‘linmalari xodimlari ishtirokida fuqarolar bilan 12 mingdan ortiq uchrashuvlar o‘tkazilib, ularda 400 mingga yaqin aholi qamrab olindi. Davlat xizmatlari ko‘rsatish bo‘yicha yaratilgan milliy tizim va uning ahamiyati haqida barchani xabardor qilish maqsadida aholi gavjum bo‘lgan joylarda, avtomobillar serqatnov bo‘lgan yo‘llar yoqasida, yirik savdo majmualari, bozorlar va boshqa joylarda 3770 dan ortiq reklama bannerlari joylashtirildi. Respublika bo‘yicha o‘rnatilgan 50 ga yaqin monitorlarda davlat xizmatlari faoliyatiga oid lavhalar berib borilmoqda. Shuningdek, markazlar faoliyati to‘g‘risida batafsil ma’lumot berish uchun namunaviy stendlar va targ‘ibot lavhalari tayyorlanib, 7 mingga yaqin fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari binolariga o‘rnatildi.
Markazlarning olib borayotgan faoliyati, fuqarolar va tadbirkorlarga ko‘rsatiladigan xizmat turlari haqida markaziy va mahalliy tele va radiokanallarda, gazetalarda, internet tarmoqlarida doimiy ravishda chiqishlar qilinayotgani ham odamlarning dardu tashvishlarini o‘ylab yaratilayotgan qulay imkoniyatlar xususida yurtdoshlarimizda munosib taassurot uyg‘otishiga xizmat qiladi, albatta. Aholi bilan aloqaning samarali tizimini tashkil etish maqsadida “Telegram” mobil ilovasida “Davlat xizmatlari” kanali ishga tushirildi. “Facebook” ijtimoiy tarmog‘idagi “Xalq bilan muloqot/Dialog s narodom” guruhida yangiliklar va tushuntirishlar, infografikalar va fotosuratlar muntazam berib borilmoqda. Shu bilan birga, joylarda tashkil etilayotgan huquqiy-targ‘ibot sayillari, uchrashuv va davra suhbatlari ham odamlarda o‘ziga xos qiziqish uyg‘otmoqda. Hozirgacha bunday tadbirlarda 650 mingga yaqin aholi ishtirok etdi.
Aholiga ko‘rsatiladigan xizmatlar har jihatdan qulay, tezkor va sifatli bo‘lishi uchun sharoit ham zamonaviy bo‘lishi zarur, albatta. Shuning uchun ham Xalq qabulxonalari va davlat xizmatlari markazlarini barcha sharoitlarga ega binolarga joylashtirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Aynan shu maqsadda namunaviy loyihalar asosida Namangan, Farg‘ona va Qo‘qon shaharlarida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining joylardagi Xalq qabulxonalari huzuridagi Davlat xizmatlari markazlari uchun zamonaviy binolar qurilib, foydalanishga topshirildi. Ayni paytda Toshkent shahar Chilonzor tumanida markaz uchun zamonaviy bino qurish ishlari boshlandi, Shayxontohur va Sergeli tumanlarida markazlar uchun tegishli binolar tanlanib, qurilish-ta’mirlash ishlarini boshlash choralari ko‘rilmoqda. Yil oxiriga qadar barcha viloyat markazlari va Toshkent shahrida namunaviy loyihalar asosida markazlar uchun, birinchi navbatda, davlat-xususiy sheriklik shartlari asosida zamonaviy binolar qurish borasida sa’y-harakatlar olib borilmoqda.
Aholiga faqat markaz binolarida xizmat ko‘rsatish bilan cheklanib qolmasdan, sayyor tartibdagi xizmatlarni yo‘lga qo‘yish ham bugungi kunda dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Ayniqsa, chekka qishloqlarda istiqomat qiluvchi fuqarolar tuman markaziga borib kelishga ko‘pincha qiynaladi. Davlat xizmatlari markazlari xodimlari tez-tez qishloqlarga, mahallalarga chiqib, shu joyning o‘zida aholiga xizmat ko‘rsatishni tashkil qilsa, fuqarolarning yana bir mushkuli oson bo‘ladi. Shu boisdan olis hududlarda yashovchi aholiga qulaylik yaratish maqsadida respublikamizning barcha tuman, shahar Davlat xizmatlari markazlari viloyat hokimliklari ko‘magida zamonaviy uskunalar bilan jihozlangan “Damas” avtotransport vositalari bilan ta’minlandi va sayyor davlat xizmatlarini ko‘rsatish amaliyoti yo‘lga qo‘yildi. Shuningdek, umumiy qiymati qariyb 1 million dollar bo‘lgan 20 ta “Isuzu” avtobuslari grant mablag‘lari asosida xarid qilinishi ta’minlandi. Bu ham davlatimiz siyosatida ilgari surilayotgan “Inson manfaatlari hamma narsadan ustun” degan ezgu g‘oyaning amaliy ifodasidir.
Ana shu xayrli tashabbuslarning uzviy davomi sifatida “Obod qishloq dasturi” doirasida Davlat xizmatlari markazlarining malakali mutaxassislaridan iborat ishchi guruhlari tuzildi. Ular bevosita mahallalarga borib, 4200 ga yaqin xonadonga kirib, aholi bilan yuzma-yuz suhbatlar o‘tkazdilar. Fuqarolarning aniqlangan muammolari yuzasidan huquqiy maslahatlar berishdi. Sayyor tartibda 6700 ga yaqin davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tadbirlari, 1700 dan ziyod notarial harakatlar, 600 dan ortiq FHDYO xizmatlari ko‘rsatilishi tashkil etildi va bunday tadbirlar davom ettirilmoqda.
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan bu kabi tadbirlar odamlarda minnatdorlik hissini uyg‘otmoqda. Lekin mazkur islohotlar mohiyatini hamma ham birday tushunyapti deb bo‘lmaydi. Ayrim idoralarda hali ham sustkashlik, o‘zibo‘larchilik, yangiliklarga panja orasidan qarash hollari, afsuski, uchrab turibdi. Aksariyat tashkilotlarning axborot tizimlari va ma’lumotlar bazalari yaratilmagan, shu sababli ularni yagona tizim bilan integratsiya qilish imkoniyati qiyin kechmoqda. Idoralararo elektron hamkorlikni yo‘lga qo‘yish, arxiv hujjatlarini raqamlashtirish kabi sohalarda hal etilishini kechiktirib bo‘lmaydigan muammolar ko‘zga tashlanib turibdi. Shu sababdan ham davlat xizmatlari ko‘rsatish sohasidagi qonun hujjatlarini buzganligi uchun 2415 ta holatda mas’ul tashkilotlar va ularning xodimlariga nisbatan ta’sir choralari qo‘llanilgan. Xususan, 79 ta holat bo‘yicha ma’muriy bayonnoma rasmiylashtirilib, 36 nafar mas’ul shaxs ma’muriy, 82 nafar shaxs intizomiy javobgarlikka tortilgan, 4 nafar shaxs lavozimidan ozod etilib, 203 ta taqdimnoma va 170 ta ogohnoma kiritilgan.


XULOSA.

Prezidentimiz tomonidan ilgari surilgan “Xalq davlat idoralari uchun emas, davlat idoralari xalqimiz uchun xizmat qilishi kerak”, degan g‘oya bugun hayotimizning asosiy mazmuniga aylanib borayotgan ekan, buni har birimiz munosib anglagan holda shunga monand ishlashimiz, intilishimiz zarur.

Yurtimizda qanday yangiliklar, qanday islohotlar joriy etilayotgan bo‘lsa, bularning barchasi odamlarning bugungi va ertangi hayoti farovon bo‘lishini ta’minlash, xalqimizni hayotdan rozi qilishdek ulug‘ maqsadga qaratilgan. Binobarin, xalq roziligi mamlakat taraqqiyotining poydevori bo‘lib xizmat qiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati: