Kirish. 1 Maruza Boyitish jarayonlarida texnika xavfsizligi qoidalari. Reja: Boyitish jarayonida umumiy xavfsizlik talablari

19 Mavzu Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlar

Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlarning asosiy vazifasi flotatsiyalanuvchi mineral zarrachalar yopishib olgan havo pufakchalarini mustaxkamligini oshirish, pufakchalarni bir-biriga qo‘shilib ketishidan asrash, bo‘tanada havo pufakchalarini bir o‘lchamda ushlab turish va pufakchalarni harakat tezligini kamaytirishdan iboratdir.

Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlar sirt faol moddalar (SFM) bo‘lib, suv-havo chegara sirtlariga o‘z-o‘zidan shimilish (adsorbsiyalanib), sirt energiyasini kamaytirish qobiliyatiga ega. SHimilishda polyar (qutblangan) guruh suv tomonda, suyuqmas, uglevodorod radikali esa uning sirtida bo‘ladi.

Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlarning molekulalari geteropolyar qurilishga ega bo‘lib, ularning polyar guruhi, gidroksil (-ON), karboksil (SOON), karbonil (-SO), aminoguruh (NN₂), sulfoguruhlarga (-OSO₂ON yoki SO₂ON) bo‘linishi mumkin.

Amalda, gidroksil polyar guruhiga ega bo‘lgan reagentlar ko‘proq. ishlatiladi, Sababi, ular minerallarga kuchsiz bog‘lanadi va flotatsiyani tanlovchanligini oshiradi. Karboksil, amino- va sulfoguruhli reagentlar esa qisman yig‘uvchi reagent xossasiga ega.

Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlarning xossalari ko‘proq gidrofob radikalining qurilishiga va uzunligiga bog‘liq,. Eng oddiysi alifatik radikal (- SN₂ - SN₂ -… SN₂ - SN₃). Radikal uzunligi oshib borgan sari ko‘pik hosil qilish yaxshilanib boradi, ammo bu ma’lum uzunlikkacha boradi. Radikal haddan tashqari uzun bo‘lsa, ularning ko‘pik hosil qilish qobiliyati yo‘qolib boradi, chunki uzun radikalli reagent molekulalari o‘zaro tortishib, assotsiatlar (agregatlar) - yirik molekulalar hosil qiladi, bu esa ko‘pik hosil qilish qobiliyatini yo‘qotadi.

Ko‘pik hosil qiluvchilar ma’lum darajada suvda eruvchanlikka ega bo‘lish kerak. Alifatik ko‘pik hosil qiluvchilar orasida kislotalar, aminlar va spirtlar, aromatik birikmalar ichida - spirtlar, aminlar va kislotalar suvda eriydi.