Кино ва телевидениеда монтаж

Plan
– tasvirga olish ob’ektining kadrdagi masshtabini aniqlashda 
ishlatiladigan mezon, tushuncha. 
Kadr 
– kameraning “REC” tugmasi bosilishidan to “PAUSE” 
tugmasi bosilgunga qadar negativ yoki pozitiv kinotasmaga, yo 
bo‘lmasa magnit lentaga tushirilgan uzluksiz, yaxlit tasvir. 
Montaj kadri
– yalit uzilmay olingan kadrning filmdan aniq joy 
olgan qismi.
Kadrik – 
35 millimetrlik kinotasmaning (bir tomonidagi) 4 ta 
perforatsiya oralig‘idagi, 16 mm.lik kinotasmaning 2 ta 
perforatsiyalari orasida joylashgan kvadrat shakldagi tasvir, 
katakcha.
Chok 
– ikkita kadrni, ikkita planni ulangan joyi. 
Ulash 
– birinchi kadrning tugash joyiga ikkinchi kadrning 
boshlanish joyi ulangan joy. 
Sakrash 
– montaj qoidalari talablari bajarilmaganligi bois ikkita 
kadrning o‘zaro ulangan joyi namoyish etilayotgan paytda ekranda 
hosil bo‘ladigan titrash, sakrash. 
Ko‘rish qulayligi 
– tomoshabinga filmni ko‘rish jarayonida hech 
qanday to‘siqlar va noqulayliklar bo‘lmasligini. Montajda kadrlar-
kadrga o‘tishda, tomoshabinning asabiga tegadigan holatlar, 
sakrashlar, bo‘lmasligi lozim. 
Munosabat chizig‘i 
–o‘zaro munosabatda bo‘layotgan ikkita 
ob’ektni tasvirga olish paytida ularning o‘rtasiga tasavvurda 

---

192
chiziladigan chiziq.
Harakatda tasvirga olish 
– kamerani qo‘lda, operatorlik 
aravachasi, operatorlik krani yoki boshqa usulda harakatlantirgan 
holda tasvirga olish usuli.
Operatorlik 
aravachasi
– 
harakatda 
tasvirga 
olishda 
foydalaniladigan, operator uchun maxsus jixozlangan va yerda 
yoki maxsus rels ustida harakatlanadigan arava. 
Operatorlik krani 
– harakatda, yuqoridan tasvirga olishda 
foydalaniladigan, tasvirga olish uchun maxsus jixozlangan kran 
qurilmasi.