Kimyoviy texnologiyalar

Kolonna pastki qismining moddiy balansi. Bunday holat uchun quyidagi moddiy balans tenglamalarini yozish mumkin:
- oqimlar bochyicha
(27.9)
- engil uchuvchan komponent bochyicha
(27.10)
bu yerda, — kub qoldig`ining sarfi (mol hisobida); ,— kub qoldig`idagi yengil uchuvchan komponentning tarkibi (mol ulushlari).
(27.10) tenglamani mol hisobidagi nisbiy sarflar bochyicha (1 kmol distillyatga nisbatan) qayta echib va deb belgilab, quyidagi ifodalarga ega bochlamiz:

bundan (27.11)
Bu tenglamalardan deb olamiz,
bu yerda, - ish chizig`ining ordinata ochqiga og`ish burchagi tangensi, C — ish chizig`ining absissa ochqi bochyicha ajratgan kesmasi.
Shunday qilib, oxirgi tenglamani quyidagi kochrinishda yozish mumkin:
(27.12)

	Var	Xujjat	Imzo	Sana		Varaq
Bajardi
Qabul q
(27.12) ifoda kolonnaning pastki (suyuqlikdan yengil uchuvchan komponentni maksimal ajratuvchi) qismi uchun ish chizig`i tenglamasi deb ataladi. Rektifikatsiya kolonnasi ish chiziqlarini y-x diagrammada tasvirlash uchun (27.7-rasm) absissa ochqiga suyuqliklarning berilgan tarkiblari va ning qiymatlari joylashtiriladi. Qabul qilingan shartga kochra, yuqorigi tarelkadan chiqayotgan bug`ning va distillyatning tarkiblari ochzaro teng nuqtadan diagonal bilan kesishguncha vertikal ochtkaziladi, natijada a nuqtaga ega bochlamiz. R ning qiymati machlum deb hisoblaniladi. Ordinata ochqiga (27.8-tenglamaga asosan) kesma joylashtiriladi, bunda nuqta hosil bochladi. D va a nuqtalar tochg`ri kesma yordamida birlashtiriladi. Xa ning qiymatiga tochg`ri kelgan nuqtadan ad chizig`i bilan kesishguncha vertikal kesma ochtkaziladi, bunda b nuqta hosil bochladi. ab tochg`ri kesmasi kolonna yuqori qismining ish chizig`ini ifodalaydi. Qabul qilingan shartga kochra , shu sababdan ning qiymatiga tochg`ri kelgan nuqtadan diagramma dioganali bilan kesishguncha vertikal kesma ochtkazilib, c nuqtaga ega bochlinadi. 27.7-rasm. Rektifikatsiya kollonnasi ish chiziqlarini y-x diagrammada tasvirlash. 27.8-rasm. Konsentratsiyasi pogO`nalari sonini grafik usul bilan aniqlash. C nuqta v nuqta bilan tochg`ri kesma orqali birlashtiriladi. Hosil bochlgan vs kesmasi pastki kolonnaning ish chizig`ini ifodalaydi. Ish chiziqlari (av, vc) rektifikatsiya kolonnasi yuqorigi va pastki qismlaridagi ish konsentratsiyasilarining ochzgarishini belgilaydi. Ish chiziqlari yordamida konsentratsiyasilar ochzgarishi pogO`nalarining soni aniqlanadi. 27.8-rasmda konsentratsiyasi pogO`nalarining sonini grafik usul bilan aniqlash yochli tasvirlangan. Yuqorigi va pastki kolonnalar ish chiziqlari K nuqtasida kesishadi.
	Var	Xujjat	Imzo	Sana		Varaq
Bajardi
Qabul q
Muvozanat chizig`i va ish chiziqlari ochrtasida uchburchak pogO`nalar ochtkazib konsentratsiyasilar ochzgarishi pogO`nalarining soni (yoki nazariy tarelkalar soni) aniqlanadi. Grafikdan kochrinib turibdiki, bizning misolimizda yuqorigi kolonnaga 3 ta konsentratsiyasi pogO`nalari, pastki kolonnaga esa 6 ta konsentratsiyasi pogO`nalari tochg`ri keladi. Nazariy tarelkalarning soni nN ga asoslanib haqiqiy tarelkalarning soni nx aniqlanadi: (27.13) bu yerda -tarelkalarning foydali ish koeffitsienti. (27.14) bu yerda, CC — suvning solishtirma issiqlik sig`imi; tb va t0 — suvning boshlang`ich va oxirgi haroratlari.
	Var	Xujjat	Imzo	Sana		Varaq
Bajardi
Qabul q