Kimyoviy texnologiya

Benzinlarning korrozion agressivligi. Benzinlar tarkibida ko’pincha oltingugurt 

va  oltingugurt  saqlagan  organik  birikmalarining  bo’lishi  uning  sifatini  pasaytirib, 

---

beqaror  bo’lishiga  va  oktan  sonining  past  bo’lishiga  olib  keladi.  Bu  oltingugurt 

birikmalari  ichida  merkaptanlar termik beqaror bo’lib, nisbatan  past haroratda  (150-

175

o

S) parchalanib, sulfidlar, vodorodsulfid va olefinlar hosil qiladilar. 

2RCH

2

–CH

2

–SH→(RCH

2

–CH

2

)

2

S+HS 

                                 2RCH = CH

2

+H

2

S 

Ayrim  neftlardan  olingan  benzinlarda  sulfidlar  bilan  birga  tiofen  va  tiofan 

hosilalari  ham  uchraydi.  Bu  birikmalar  ichida  tiofen  va  tiofan  termik  barqaror 

hisoblanadi. 200

o

S da sulfidlar parchalanib yuqoridagi reakstiya bo’yicha to’yinmagan 

uglevodorodlar va vodorod sulfidlar hosil qiladi.  

Disulfidlar  va  ayniqsa  polisulfidlar  termik  yanada  beqaror  hisoblanib,  ular 

parchalanganda monosulfidlar, merkaptanlar, tiofan, elementar oltingugurt va  vodorod 

sulfidlar hosil qiladilar; bundan tashqari olefinlar ham paydo bo’ladi. 

Neft  tarkibidagi  vodorod  sulfid  175

o

S  da  ajrala  boshlaydi  va  harorat  350

o

S  ga 

etganda  uning  miqdori  olti  baravarga  ortadi.  Shunday  qilib,  qattiq  haroratli  rejimda 

oltingugurtli neftlarni haydaganda neytral oltingugurt birikmalari agressiv mhit hosil 

qilib, haydash qurilmalarida korroziyani chaqiradi. 

Oltingugurtli birikmalarning parchalanishi oqibatida to’yinmagan uglevodorodlar 

paydo bo’ladi. Ular yuqori reakstion qobiliyatga ega bo’lib, havo bilan to’qnashganda 

oson  oksidlanadilar,  bu  esa  o’z  navbatida  neft  mahsulotlarining  yoki  benzinning 

sifatini buzilishiga olib keladi. 

Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda shuni aytish mumkinki 1.1-rasmda berilgan 

sxema bo’yicha benzin olinishi uning har tomonlama sifatini yaxshilab, uning fizik – 

kimyoviy  parametrlarini  GOST  talablari  bo’yicha  nazorat  qilish  imkoniyatlarini 

beradi.