Kimyoviy texnologiya

Xlorli aromatik uglevodorod mahsulotlari. Benzil xlorid - C₆H₅-CH₂Cl, suyuqlik, t_qayn.=179,3⁰C; turli xil moddalar tarkibiga benzil guruhini kiritish uchun ishlatiladi -benzilsellyulozalar, benzil efirlari, benzil spirti, benzilsianid, butilbenzilftalat va h.k. olishda qo‘llaniladi. Toluoln xlorlash yo‘li bilan olinadi. m-geksaxlor va n-geksaxlor-ksilollar Sl₃S-S₆N₄-SSl₃ kristall moddalar bo‘lib, m- va n-ksilolni xlorlash orqali olinadi. Ular izoftal va tereftal kislotalarning dixlorangidridlarini olish uchun ishlatiladi. Undan tashqari geksaxlor-n-ksilol meditsinada dorivor modda sifatida qo‘llaniladi. 1,2,3,4,5,6-geksaxlorsiklogeksan yoki geksaxloran C₆H₆Cl₆. Kristall modda t_kayn=112-113⁰C. Benzolni xlorlash bilan olinadi, oraliq moddalar gepta- va oktaxlorsiklogeksanlar hosil bo‘ladi. Texnik bunda mahsulot tarkibi sakkizta stereoizomerlar aralashmasidan iborat bo‘lib, ulardan faqat gamma izomer insektitsid faol hisoblanadi (u kristall modda bo‘lib, uning suyuqlanish temperaturasi 112-113⁰C). Texnik mahsulot tarkibida uning miqdori 11-18% tashkil qiladi, shuning uchun ekstraksiya usuli bilan gamma izomerni konsentrlantiriladi va 80-90 % gamma izomerli to‘yintirilgan geksaxloran olinadi. Boshqa izomerlar degidroxlorlash bilan qayta ishlanadi va uchxlorbenzol olinadi.