«kimyo-texnologiya»

 
Makkajo‘xori biologiyasi va navlari  
Makkajo‘xori  tashqi  muhit  sharoitlariga  ularning  o‘zgaruvchanligiga 
chidamli  va  tez  moslashadigan  o‘simlikdir.  Makkajo‘xorining  o‘sib  rivojlanishi 
uchun tashqi sharoit, ekologik xususiyatlariga, turlarning uzoq davom etishda, suvga 
bo‘lgan  talabi,  tuproq  harorati  va  havo  harorati,  yorug‘lik,  oziqa  unsurlari  bilan 

---

ta’minlanganligiga,  o‘simlikning  boshqa  ekinlar  bilan  aloqasi  va  boshqalarga 
bog‘liq. 
  
1.3.jadval  
1.Dunyo mamlakatlarida makkajo‘xorining ekin maydoni, hosildorligi, ishlab 
chiqarishi (FAO , 2010g.)  
Davlatlar  
Ekin maydoni 
ming/ga  
Hosildorligi 
t/ga  
Umumiy don 
hosili.mln.t.  
Dunyoda  
161.821  
5,2  
844.358  
AQSh  
32.960  
9,6  
316.165  
Xttoy  
32.520  
5.5  
177.549  
Braziliya  
12.915  
4.4  
56.060  
Meksika  
7.148  
3.3  
23.302  
Argentina  
2.903  
7.8  
22.677  
Indoneziya  
4.143  
4.4  
18.364  
Indiya  
7.180  
2.0  
14.060  
Fransiya  
1.571  
8.9  
13.975  
Janubiy Afrika  
2.742  
4.7  
12.815  
Ukraina  
2.648  
4.5  
11.953  
  
Suvga talabi. O‘sib rivojlanish davrida makkajo‘xori ko‘p suv talab qiladi. 
Yaxshi rivojlangan makkajo‘xori muqobil me’yorda suv bilan ta’minlanganda bir 
kunda 4 l suv bug‘lantirar ekan. Tuproqda suv miqdori 9,5% past bo‘lsa o‘simlik 
o‘sishdan  to‘xtaydi,  6,7%-  so‘lib  boshlaydi.  Tuproqdan  makkajo‘xori  suvni  tez 
o‘zlashtiradi,  agar  o‘simlik  atrofida  suv  bo‘lsa.  Makkajo‘xori  150  sm  va  undan 
chuqur joydan ham suvni o‘zlashtira oladi agar tuproq yaxshi drenajlangan bo‘lsa. 
Makkajo‘xori  ildizining  suvni  o‘zlashtirish  tezligi  tuproq  aeratsiyasiga  va  uning 
havo  bilan  taminlanganligiga,  makkajo‘xorining  tuproqka  bo‘lgan  talabini 
belgilaydi.   
Makkajo‘xori  yaxshi  sug‘oriladigan,  drenajlangan  yer  osti  suvi  chuqur 
joylashgan tuproqlarda yaxshi o‘sadi. Suvni barglari orkali sarflaydi. Makkajo‘xori 
o‘simligining og‘izchalari bargning pastki va ustki tomonlarida joylashgan bo‘lib 
soni 16-17 ming/ 1 sm
2
 , barg  maydonida  yoki 100  million o‘rtacha 1 o‘simlikda 
tashkil  etadi.  Lekin  ular  bor  moyi  bargning  ustki  qismini  1%  egallaydi.  
Transpiransiya koeffitsiyenti –230-250 (370)-va ortiq.